Η απαρχή μιας νέας οικονομικής θεωρίας Εκτύπωση
Προβληματισμοί - Σκέψεις
Πέμπτη, 03 Μάιος 2007 13:00

Η φυσική είναι μια μεγάλη πηγή έμπνευσης για πολλούς ανθρώπους. Εκείνο που με εντυπωσιάζει πάντα είναι να μελετώ τον τρόπο με τον οποίο οι μεγάλοι φυσικοί επιστήμονες, ιδίως του 20ου αιώνα, μελετούσαν τα προβλήματα. Για πολλούς από αυτούς τα προβλήματα της φυσικής δεν ήταν αληθινά προβλήματα, δεν ήταν, όπως η κοινή σημασία της λέξης "πρόβλημα" μας παραπέμπει, ένα είδος βασάνου, αλλά ήταν μια ευχάριστη απασχόληση που έμοιαζε περισσότερο με παιχνίδι, στο οποίο επιδίδονταν με κάποιο ενθουσιασμό και που όταν κατέληγε σε κάτι δημιουργικό, τους έφερνε χαρά, την απόδειξη ότι βρίσκονταν στον ορθό δρόμο.



Πολλές επιστήμες, όπως π.χ. η ιατρική, έχουν εμπνευσθεί από τη φυσική. Αναρωτιέμαι μήπως πρέπει να έρθει και η σειρά της οικονομολογίας μια μέρα, όπου τα καλύτερα πνεύματα που υπηρετούν αυτήν την χρήσιμη επιστήμη, να ξεφύγουν από το μουντό και ομιχλώδες πλαίσιο της χρησιμοθηρίας και να αρχίσουν να ασχολούνται με τη θεωρία της επιστήμης τους με ένα περισσότερο ερευνητικό και παιχνιδιάρικο πνεύμα. 'Ισως βρεθεί μια μέρα και ο Αϊνστάιν της οικονομολογίας, που θα λύσει τα περίπλοκα οικονομικά προβλήματα της σύγχρονης εποχής με λίγες απλές εξισώσεις αλλά και προπαντός με ένα περίτεχνο ερευνητικό χιούμορ που να θυμίζει το ταξίδι πάνω στην ακτίνα φωτός. Εμείς δεν έχουμε παρά να ευχηθούμε γι' αυτό αλλά και παράλληλα να προετοιμάζουμε με την επιθυμία μας το έδαφος αυτό, κεντώντας την φαντασία μας με αντίστοιχα θεωρητικά παιχνίδια.

'Ετσι σκέφτηκα ότι θα ήταν καλό να φανταστώ ένα φανταστικό πείραμα, που θα έκανε ίσως τον Κάρολο -αυτόν με τα φουντωτά και πλούσια μαλλιά και μούσια- να χαμογελάσει και ίσως, από τα Ηλύσια πεδία όπου τώρα βρίσκεται, να θελήσει να ανταποκριθεί με ένα ευφυές σχέδιο μιας αληθινής οικονομικής θεωρίας που θα επίλυε με συμπαντικό τρόπο τα τωρινά προβλήματα.

Το παιχνίδι -καλύτερα το παραμύθι- αυτό αφηγείται την ιστορία τριών προσώπων που ο καθένας υιοθετεί μια διαφορετική οικονομική συμπεριφορά. Ο πρώτος, ας τον ονομάσουμε Α, θέλει να αμείβεται με όσο γίνεται μεγαλύτερη αμοιβή και να δίνει όσο γίνεται λιγότερα χρήματα στους άλλους ή στην κοινωνία μέσα στην οποία ζει, σαν ανταμοιβή για τα αγαθά που παράγουν και του προσφέρουν. Ο δεύτερος, ο Β, θέλει να αμείβεται με όσο γίνεται λιγότερα χρήματα και να πληρώνει τους άλλους ή το κράτος με όσο γίνεται περισσότερα χρήματα. Μη μου πείτε ότι δεν έχετε ποτέ συναντήσει έναν άνθρωπο σαν τον Β, γιατί θα σας θυμίσω ότι πολλοί άνθρωποι εξαρτώνται τόσο πολύ από άλλους ανθρώπους που θα έκαναν τα πάντα για να κρατηθούν κοντά τους, αρνούμενοι μέχρι και τον ίδιο τους τον εαυτό. Αλλά και αν δεν πείθεσθε από το επιχείρημά μου δεχθείτε, όπως θα δεχόσασταν μια φανταστική φυσική θεωρία, ότι υπάρχει ένας τέτοιος άνθρωπος. Τέλος, ο Γ θέλει πάντα να πληρώνει τους άλλους ανάλογα με τα δικά του εισοδήματα. Δηλαδή όσο μεγαλώνουν τα δικά του εισοδήματα ανάλογα μεγαλώνει και η δική του πληρωμή των άλλων κατά ένα ποσοστό που καθορίζει ο ίδιος. Και αντίθετα όταν μικραίνουν τα εισοδήματά του.

Τώρα που είδαμε τη συμπεριφορά αυτών των ατόμων, θα μπορούσαμε να τους δώσουμε και ονόματα. Τον Α ευχαρίστως θα τον ονόμαζα "Κερατούλη", τον Β "άγιο" και τον Γ "δίκαιο". Θα ήταν ενδιαφέρον να μελετήσουμε τη συμπεριφορά των ατόμων αυτών σε συνδυασμό μεταξύ τους, αλλά θα έπρεπε να είχαμε περισσότερες γνώσεις ψυχολογίας για να καταλάβουμε ποια θα ήταν η αλληλεπίδραση μεταξύ τους, αν απομονώναμε αυτούς τους τρεις ανθρώπους σε ένα κλειστό κοινωνικό και οικονομικό σύστημα . Είναι πολύ δύσκολο να καταλάβουμε ποιο παράδειγμα θα είχε την περισσότερη δύναμη αφ' εαυτού και θα υπερίσχυε των άλλων. Εγώ πάντως πρέπει να εξομολογηθώ την αμαρτία μου, ότι, σαν αθεράπευτα ρομαντικός που είμαι, πίστευα ότι ο άγιος, με το καλό του παράδειγμα θα συγκινούσε κάποια στιγμή τον Κερατούλη και θα τον έπειθε να γίνει σαν και εκείνον. Αργότερα κατάλαβα ότι ο Γ, ο δίκαιος, είναι η αληθινή δύναμη, γιατί αυτός βρίσκεται σε αληθινή ισορροπία με τους υπολοίπους στο σύστημα μέσα στο οποίο βρίσκεται, αλλά αδυνατώ να καταλάβω ακόμα πώς θα επικρατήσει των άλλων δύο ή αν δεν χρειάζεται να επικρατήσει και αρκεί να συλλειτουργεί με τους άλλους δύο, γινόμενος ο δάσκαλός τους.

Π. Μ.

Ημερομηνία καταχώρησης: 3.5.2006