"Διά βίου μάθηση". 'Ενα σύγχρονο εκπαιδευτικό μοντέλο Εκτύπωση
Προβληματισμοί - Εκπαίδευση
Δευτέρα, 21 Μάιος 2007 19:08
του Νεόφυτου Χαριλάου

Τα τελευταία χρόνια λειτουργεί και στη χώρα μας ένα νέο φιλόδοξο και προοδευτικό εκπαιδευτικό μοντέλο, η "Διά Βίου Μάθηση", η οποία απευθύνεται σε ενηλίκους, οι οποίοι είτε δεν είχαν καθόλου την ευκαιρία στα μικρά τους χρόνια να φοιτήσουν σε ένα σχολείο είτε έχουν φοιτήσει, αλλά τώρα έχουν την ευκαιρία να μάθουν καινούρια πράγματα, χρήσιμα για την εν γένει ζωή τους.

Η ανάγκη για συνεχιζόμενη εκπαίδευση και επαγγελματική κατάρτιση ώθησαν τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής 'Ενωσης να σχεδιάσουν και να εφαρμόσουν πολιτικές στον τομέα της "Διά Βίου Μάθησης", δηλαδή στη διεύρυνση της μαθησιακής διαδικασίας και στην παροχή εκπαιδευτικών ευκαιριών σε όλη τη διάρκεια της ζωής των ατόμων, μέσω ευέλικτων προγραμμάτων μάθησης σε ένα ευρύτατο φάσμα θεματικών πεδίων, ικανών να ανταποκριθούν και στις σύγχρονες απαιτήσεις της αγοράς εργασίας. H καταπολέμηση του αναλφαβητισμού, η γενική εκπαίδευση και κατάρτιση ενηλίκων, και μάλιστα ειδικών ομάδων που απειλούνται από κοινωνικό αποκλεισμό, η κοινωνικο-πολιτιστική εκπαίδευση και επιμόρφωση που αφορά σε θέματα πολιτισμού, υγείας και περιβάλλοντος, η ανοιχτή και εξ αποστάσεως εκπαίδευση και κατάρτιση είναι μερικοί από τους στόχους της "Διά Βίου Μάθησης".

Για την υλοποίηση των προγραμμάτων επιμόρφωσης των ενηλίκων υπεύθυνος φορέας για την Ελλάδα, ο οποίος σχεδιάζει και αναλαμβάνει δράσεις στον τομέα αυτό, είναι η Γενική Γραμματεία Εκπαίδευσης Ενηλίκων του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. Την πολιτική και τα προγράμματα επιμόρφωσης υλοποιούν ένας ικανός αριθμός από εκπαιδευτικά κέντρα, όπως το Ινστιτούτο Διαρκούς Εκπαίδευσης Ενηλίκων, το Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης, τα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας, οι Σχολές Γονέων κ.ά..

Οι Σχολές Γονέων

Στις περιπτώσεις παραδοσιακών θεσμών, όπως η οικογένεια, η παρέμβαση της "Δια βίου μάθησης" είναι καίρια. Ο γονεϊκός ρόλος θεωρείται ο πιο σημαντικός στη ζωή του ανθρώπου, αφού επιδρά καθοριστικά στη διαμόρφωση της προσωπικότητας και της συμπεριφοράς των παιδιών. Επίσης, ο μετασχηματισμός της παραδοσιακής ελληνικής οικογένειας και των αξιών αυξάνουν το μέγεθος της ευθύνης των γονέων. Οι αλλαγές αυτές μπορεί να δημιουργήσουν σύγχυση σε θέματα διαπαιδαγώγησης, για αυτό οι σημερινοί γονείς χρειάζονται υποστήριξη στο ρόλο τους με τη μορφή συστηματικής συμβουλευτικής. Τα τμήματα των Σχολών Γονέων απευθύνονται σε γονείς παιδιών όλων των ηλικιών, κάθε εθνικής προέλευσης, ηλικίας και μόρφωσης, καθώς και σε μελλοντικούς γονείς. Αφορούν όλους τους γονείς, που επιθυμούν να "μάθουν", για να ανταποκρίνονται καλύτερα στον ρόλο τους.

Τα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας

'Ενας άλλος σημαντικός θεσμός της "Δια Βίου Μάθησης" είναι τα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας. Το Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας είναι ένα καινοτόμο Σχολείο Εκπαίδευσης Ενηλίκων, που δίνει τη δυνατότητα σε ενήλικες (18 και άνω) να παρακολουθήσουν μαθήματα και να αποκτήσουν τίτλους σπουδών. Το πρόγραμμα εκπαίδευσης διαφέρει από το αντίστοιχο της τυπικής εκπαίδευσης ως προς το περιεχόμενο, τη διδακτική μεθοδολογία και την αξιολόγηση των εκπαιδευομένων. Η συνολική διάρκεια του προγράμματος είναι δύο εκπαιδευτικά έτη. Μετά την επιτυχή αποφοίτηση παρέχεται τίτλος ισότιμος του Γυμνασίου. Οι υπηρεσίες εκπαίδευσης στα Σ.Δ.Ε. προσφέρονται δωρεάν στους πολίτες.

Επίσης, μέσω των προγραμμάτων των Νομαρχιακών Επιτροπών Λαϊκής Επιμόρφωσης, δίνεται η δυνατότητα μέσω πολύωρων σεμιναρίων να επιμορφωθούν οι ενδιαφερόμενοι σε ένα πολύ ευρύ φάσμα ειδικών αντικειμένων, που περιλαμβάνει τον αγροτικό, βιοτεχνικό, βιομηχανικό, τεχνολογικό, οικονομικό και πολιτιστικό τομέα.

Η γενικότερη αξία του θεσμού

Η διαρκής και δια βίου μάθηση σε όσο δυνατόν περισσότερα πεδία είναι μια απαίτηση της εποχής μας, αφού λόγω κυρίως της παγκοσμιοποίησης έχουν επέλθει πολύ μεγάλες αλλαγές σε όλα τα επίπεδα της οικονομικής, κοινωνικής και πνευματικής ζωής. Η φιλοσοφία της "Διά Βίου Μάθησης» ξεφεύγει από το παραδοσιακό στατικό εκπαιδευτικό μοντέλο, όπου ο άνθρωπος αρκείτο σε κάποιες γνώσεις και δεξιότητες που είχε αποκτήσει στα νεανικά του χρόνια, και προτείνει μια νέα αντίληψη για την εκπαίδευση που υποστηρίζει ότι ο κάθε άνθρωπος έχει τη δυνατότητα σε κάθε ηλικία να βρίσκεται στη θέση του μαθητή για να αποκτήσει καινούριες δεξιότητες και γνώσεις. Η "Διά Βίου Μάθηση" προτρέπει και ενισχύει τον άνθρωπο να παρακολουθεί τις σύγχρονες εξελίξεις, να καλύπτει συνεχώς τα όποια κενά του και να αντιμετωπίζει τις προκλήσεις της ζωής, όχι ως θεατής αλλά ως πραγματικός πρωταγωνιστής.

Η «Διά Βίου Μάθηση", ιδωμένη από φιλοσοφική σκοπιά, μας θυμίζει τη γνωστή ρήση του αρχαίου φιλοσόφου Σόλωνα "γηράσκω αεί διδασκόμενος" και εκφράζει αυτό που είναι, ή θα έπρεπε να είναι, ο φυσικός τρόπος αντιμετώπισης της ζωή μας, η προσωπική μας θεωρία απέναντι στη ζωή. 'Ολοι μας καθημερινά έχουμε εμπειρίες κάθε είδους και ποικίλα βιώματα μέσα στον χώρο της οικογένειας, της εργασίας και της κοινωνίας. Το πόσο θετικά ή αρνητικά θα είναι αυτά για μας και το πόσο θα συμβάλουν στην εν γένει εσωτερική μας καλλιέργεια, εξαρτάται από το πώς εμείς θα τα διαχειριστούμε σε ψυχικό και διανοητικό επίπεδο. Γι' αυτό, η δια βίου μάθηση, ως τρόπος ζωής, μας βοηθά να αλλάξουμε το είδος και την ποιότητα των εμπειριών μας, αφού με τη συνεχή πληροφόρηση και ενημέρωσή μας για κάθε τι νέο που εμφανίζεται στον κόσμο, μας δίνει τη δυνατότητα να έχουμε ένα ευρύ φάσμα επιλογών και ταυτόχρονα μας διευκολύνει στη διαχείριση της ζωής μας. Η συνεχής επιμόρφωση μάς κάνει εν τέλει πιο διαυγείς και βέβαιους για τον εαυτό μας, καθιστώντας μας πιο συνειδητούς και ευτυχείς.

Η "Δια Βίου Μάθηση", εν κατακλείδι, ως θεσμός αλλά και ως προσωπικός τρόπος ζωής, συμβάλλει πολύ θετικά προς την κατεύθυνση της ανάπτυξης της προσωπικότητας και της διεύρυνσης της συνειδητότητας του ανθρώπου. Είναι αυτή που κρατάει το πνεύμα του ανθρώπου ζωντανό και πρόθυμο για να δημιουργεί συνεχώς. Αν, λοιπόν, η γνώση είναι, όπως λέγεται, δύναμη, θα πρέπει τότε να συνεχισθεί και να διαδοθεί περισσότερο η πρακτική της δια βίου μάθησης σε όλη την κοινωνία, ώστε ο κάθε άνθρωπος να νιώθει και να είναι αρκετά δυνατός να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του σύγχρονου κόσμου.

Πληροφορίες για τα προγράμματα "Διά Βίου Μάθηση": www.ideke.edu.gr

Ημερομηνία καταχώρησης: 21.5.2007