Ανάμεσα στους Τόπους όπου η ανθρώπινη αξιοπρέπεια δίνει καθημερινά τον αγώνα για τα βασικά δικαιώματα της ζωής, αυτοί που ακούγονται λιγότερο από τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας, είναι εκείνοι που κάνουν τον λιγότερο ‘Θόρυβο’, και αυτό όχι επειδή εκεί τα προβλήματα είναι λιγότερα, αλλά επειδή σε ορισμένες περιπτώσεις αυτή είναι η συνειδητή επιλογή τους. Μια από τις τελευταίες αυτές περιπτώσεις είναι και η περίπτωση του Θιβέτ, που τον Μάρτιο αυτό ‘γιορτάζει’ τα 50 χρόνια από τη φυγή του πνευματικού και πολιτικού του ηγέτη, του Δαλάι Λάμα Τένζιν Γκιάτσο, από τη χώρα του, στις 17 Μαρτίου 1959.

Το Θιβέτ γνώρισε λίγους κατακτητές μέχρι την στρατιωτική εισβολή των δυνάμεων της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας το 1949, που μέχρι το 1959 ολοκλήρωσαν την κατάκτηση της χώρας, που είχε ξεκινήσει το 1912, με την προσάρτηση της περιοχής από τη πρώτη Δημοκρατία της Κίνας. Η Κίνα προχώρησε στην ενέργεια αυτή, θεωρώντας το Θιβέτ ως κινέζικη επαρχία από την αρχή της δυναστείας των Γιουάν (1271-1368), και ότι επομένως η εισβολή του στρατού της εκεί ήταν απαραίτητη για να απελευθερωθεί ο λαός του Θιβέτ από το φεουδαρχικό και θεοκρατικό καθεστώς του.

Ο λαός, όμως, φαίνεται πως έβλεπε διαφορετικά τα πράγματα, και έτσι όταν οι κινεζικές στρατιωτικές αρχές ζήτησαν από τον Δαλάι Λάμα να πάει μόνος του, χωρίς την συνηθισμένη του συνοδεία, σε μια θεατρική παράσταση στο αρχηγείο στρατού των κινεζικών δυνάμεων στη Λάσα, πρωτεύουσα του Θιβέτ, συνειδητοποίησε πως οι αρχές κατοχής είχαν καταστρώσει ένα σχέδιο για τη σύλληψη του Δαλάι Λάμα και τη βίαια προσαγωγή του στο Πεκίνο. Αντιδρώντας αυθόρμητα, αλλά και με την υποστήριξη, απ’ ό,τι φαίνεται, των μυστικών υπηρεσιών των δυτικών δυνάμεων, και κυρίως των Η.Π.Α., 300.000 κάτοικοι της Λάσα εξεγέρθηκαν, και στις 10 Μαρτίου 1959, ημέρα που είχε καθοριστεί για την θεατρική παράσταση, περικύκλωσαν το θερινό παλάτι Νόρμπου Λίνκα, δηλαδή τον Κήπο με τα Πετράδια, για να προστατεύσουν τον Δαλάι Λάμα που βρισκόταν εκεί, και που για αυτούς αποτελούσε το Πολύτιμο Πετράδι τους, τον Γιεσέ Νόρμπου τους, πραγματοποιώντας έτσι την μεγαλύτερη μέχρι τότε διαδήλωση κατά του στρατού κατοχής.

Στις 12 Μαρτίου 1959, 5.000 γυναίκες διαδήλωσαν στους δρόμους της Λάσα με αιτήματα την αποχώρηση των κινεζικών δυνάμεων και την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του Θιβέτ. Ενώ συνέβαιναν αυτά στην πρωτεύουσα του Θιβέτ, περισσότεροι από 3.000 Θιβετανοί παρατάχθηκαν κρυφά από τις δυνάμεις κατοχής, κατά μήκος μιας διαδρομής που θα μπορούσε να ακολουθήσει ο Δαλάι Λάμα για να διαφύγει προς την Ινδία. Οι κινεζικές δυνάμεις αντέδρασαν με βίαιο τρόπο, και όταν στις 17 Μαρτίου 1959 βλήματα όλμων άρχισαν να χτυπούν το Νόρμπου Λίνκα, ο Δαλάι Λάμα αποφάσισε να φύγει από το Θιβέτ, και να πάει στη Βόρεια Ινδία, όπου εισήλθε στις 31 Μαρτίου 1959, ενώ στις 3 Απριλίου 1959 η ινδική κυβέρνηση του χορήγησε πολιτικό άσυλο. Εντωμεταξύ στο Θιβέτ η εξέγερση συνεχίστηκε όλο αυτό το διάστημα, οι νεκροί έφτασαν στους 87.000 νεκρούς μόνο στη Λάσα, ενώ τα σύνορα έκλεισαν για πολλά χρόνια.

Ο Δαλάι Λάμα, με την οικογένειά του και τη συνοδεία του, εγκαταστάθηκε τελικά στην Ντχαραμσάλα, μια μικρή πόλη στη βόρεια επαρχία Κάνγκρα, της πολιτείας Χιματσάλ Πραντές της Ινδίας, στους πρόποδες των Ιμαλαϊων, μαζί με άλλους 80.000 Θιβετανούς που ήρθαν να μείνουν στην περιοχή. Έτσι, η Ντχαραμσάλα μεταμορφώθηκε σύντομα σε κέντρο της θιβετανικής πολιτικής, θρησκευτικής και πολιτιστικής ζωής έξω από το Θιβέτ, σε μια Μικρή Λάσα, όπως την αποκαλούν.

Με την άμεση επίβλεψη του Δαλάι Λάμα, οργανώθηκε στη Μικρή Λάσα το εκπαιδευτικό σύστημα και ιδρύθηκαν το Θιβετανικό Ινστιτούτο Ερμηνευτικών Τεχνών και το Κεντρικό Ινστιτούτο Ανώτερων Θιβετανικών Σπουδών, με στόχο τη διάσωση και τη διάδοση της θιβετανικής γλώσσας, ιστορίας, θρησκείας και πολιτισμού. Επανιδρύθηκαν, επίσης, γύρω στα 200 μοναστήρια για τη διατήρηση των διδασκαλιών του θιβετανικού Βουδισμού, ενώ το 1970 ιδρύθηκε η Βιβλιοθήκη θιβετανικών Έργων και Αρχείων, με την πιο πλούσια σε Θιβετανικά χειρόγραφα συλλογή στον κόσμο. Τέλος, στις 17.2.2009, ιδρύθηκε το πρώτο θιβετανικό πανεπιστήμιο στην εξορία, το Ινστιτούτο Ανώτατης Εκπαίδευσης Δαλάι Λάμα, στην πόλη Μπάνγκαλορ, στη νότια Ινδία, το Silicon Valley της Ινδίας.

Το 1963 οι Θιβετανοί που βρίσκονταν στην εξορία πραγματοποίησαν εκλογές, για το σχηματισμό κοινοβουλίου και κυβέρνησης στην εξορία. Στο εσωτερικό του Θιβέτ, η αντίσταση κατά των δυνάμεων κατοχής συνεχίστηκε, με αποτέλεσμα εκατοντάδες χιλιάδες Θιβετανοί να πεθάνουν με βασανιστήρια, εκτελέσεις, αυτοκτονίες, από απάνθρωπες συνθήκες εργασίας ή από πείνα. Για το ζήτημα του Θιβέτ, η Γενική Συνέλευση του Ο.Η.Ε., υιοθέτησε τρία ψηφίσματα για τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και για την αυτοδιάθεση της περιοχής αυτής (1959, 1961, 1965).

Από την άλλη μεριά, η κινέζικη εξουσία ισχυροποίησε την παρουσία της στο Θιβέτ, και το 1965 ίδρυσε την Αυτόνομη Περιοχή του Θιβέτ (Ξιζάνγκ), αρνούμενη κάθε ιδέα για ανεξαρτησία της περιοχής. Κατά την περίοδο της Μεγάλης Προλεταριακής Πολιτιστικής Επανάστασης (1966-1976) καταστράφηκαν εκατοντάδες βουδιστικά μοναστήρια, ενώ παράλληλα ξεκίνησε ένα ρεύμα εποικισμού, με στόχο να αλλοιωθεί η εθνογραφική σύνθεση, και ο κοινωνικός και πολιτιστικός χαρακτήρας της περιοχής. Από το 1999 η Κίνα, στα πλαίσια της Στρατηγικής για την Ανάπτυξη των Δυτικών Περιοχών, και με στόχο την εδραίωση της παρουσίας της στις περιοχές αυτές, κατασκευάζει σημαντικά έργα υποδομής, με κυριότερο τον Σινο-Θιβετανικό Σιδηρόδρομο Κινκγχάι, τον υψηλότερο σιδηροδρόμο στον κόσμο, που συνδέει τη Λάσα με την πόλη Ξινίνγκ στην κεντρική Κίνα, ολοκληρώθηκε το 2006, και επέτρεψε ακόμα μεγαλύτερο αριθμό εποίκων από το κύριο σώμα της Κίνας να εισρεύσει στο Θιβέτ. Όσον αφορά το θέμα της κυβέρνησης σε εξορία, η Κίνα δεν έχει σταματήσει να διακηρύσσει ‘αγώναμέχρι θανάτου’ εναντίον του Δαλάι Λάμα και των υποστηρικτών του, επειδή αυτοί ζητούν να αλλάξει το καθεστώς του Θιβέτ.

Τις ενέργειες της κινεζικής εξουσίας, ο Δαλάι Λάμα προσπαθεί να τις αντιμετωπίσει ακολουθώντας τη λύση του Μεσαίου Δρόμου, η οποία σημαίνει αυξημένη αυτονομία και διατήρηση της εθνικής ομοιογένειας και πολιτιστικής ταυτότητας του Θιβέτ, χωρίς όμως διακήρυξη ανεξαρτησίας. Προς την κατεύθυνση αυτή το 1987 πρότεινε ένα Σχέδιο Ειρήνης Πέντε Σημείων, σύμφωνα με το οποίο το Θιβέτ θα μετατρέπονταν σε ζώνη μη-βίας, σε ιερό καταφύγιο όπου θα μπορούσε να ζήσει κανείς σε αρμονία με τη φύση, αναζητώντας το αληθινό νόημα της ειρήνης, κάτι που η Κίνα απέρριψε. Το 2002 ξεκίνησε νέος κύκλος άκαρπων συνομιλιών αντιπροσώπων του Δαλάι Λάμα με τις κινεζικές αρχές.

Στις 10 Μαρτίου 2008, παραμονές των Ολυμπιακών Αγώνων του Πεκίνου, ξέσπασε στο Θιβέτ ένα κύμα ειρηνικών διαδηλώσεων από μοναχούς, εναντίον των κινεζικών δυνάμεων, που τις κατέστειλαν με τα όπλα, αφήνοντας πίσω 200 νεκρούς. Ο Δαλάι Λάμα, που το 2007 είχε μεταβιβάσει την ευθύνη για την τύχη του Θιβετανικού Κινήματος στην εκλεγμένη κυβέρνηση σε εξορία, δήλωσε ότι θα παραιτηθεί αν ξεκινήσει ένοπλος αγώνας για την απελευθέρωση του Θιβέτ, και στις 16 Μαρτίου 2008 ζήτησε να πραγματοποιηθεί έρευνα για τις ενέργειες των Κινέζων στο Θιβέτ, υποστηρίζοντας ότι αυτές ισοδυναμούν με γενοκτονία.

Στις 25-27 Φεβρουαρίου 2009, ημέρες εορτασμού του Λοσάρ, του νέου θιβετανικού έτους 2136, που χαρακτηρίζεται από τις ποιότητες του θηλυκού στοιχείου, της γης και του βοδιού, όλοι οι Θιβετανοί, στο Θιβέτ και στην εξορία, αποφάσισαν να μην πραγματοποιήσουν κανένα εορτασμό, σε ένδειξη πένθους για τους 200 νεκρούς του 2008, και ως ξεκίνημα μιας σειράς ενεργειών πολιτικής ανυπακοής που αναμένονται να κορυφωθούν τις επόμενες ημέρες, καθώς πλησιάζουν η 10η και η 17η Μαρτίου, ημέρες μνήμης και πόνου για τους Θιβετανούς.

Αυτά που αναφέραμε μέχρι τώρα, δεν περιγράφουν με πληρότητα το θέμα του Θιβέτ, αρκούν όμως για να αναδείξουν τη φύση και την έκταση του προβλήματος. Παράλληλα, σύμφωνα με την αρχή που λέει πως αυτό που παρατηρούμε στο περιβάλλον, σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, είναι αποτέλεσμα πιο εσωτερικών καταστάσεων, μας δίνουν την ευκαιρία να διακρίνουμε κάποια πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία, που αφορούν την πνευματική κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε τώρα.

Ας δούμε, αρχικά, το Θιβέτ, τη χώρα που επειδή βρίσκεται στο μεγαλύτερο υψόμετρο, είναι γνωστή ως Στέγη του Κόσμου. Η λέξη Θιβέτ χρησιμοποιείται κυρίως από τους δυτικούς για να προσδιορίσει την περιοχή που στα θιβετανικά αποκαλείται Μποντ. Στα μανδαρίνικα η Αυτόνομη Περιοχή του Θιβέτ ονομάζεται Ξιζάνγκ (δυτική αποθήκη), αποτελεί τη δεύτερη μεγαλύτερη επαρχία της Κίνας, έκτασης 1.200.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων, αλλά είναι περίπου το μισό της αρχικής έκτασης του Θιβέτ (Μεγάλο Θιβέτ). Μποντ στα θιβετανικά σημαίνει τρέχω, η δε Λάσα σημαίνει Γη του Θεού. Το Θιβέτ, είναι επομένως η Γη των Θεών, ή Αυτών που Τρέχουν, και αυτό μας θυμίζει ότι σύμφωνα με μια ετυμολογική ερμηνεία, η λέξη ‘Θεός’, προέρχεται από το ρήμα ‘θέω’, δηλαδή τρέχω.

Ας δούμε, επίσης, ποιος είναι ο Δαλάι Λάμα. Γεννήθηκε το 1935, ως Λάμο Ντόνγκραμπ, και ανακηρύχθηκε σε ηλικία δύο ετών ως αναγέννηση του 13ου Δαλάι Λάμα, και επομένως ως 14ος Δαλάι Λάμα, ενσάρκωση του Βούδα της Φιλευσπλαχνίας, με το όνομα Τένζιν Γκιάτσο ή Ωκεανός Σοφίας. Για τους Θιβετανούς είναι ο Γιεσέ Νόρμπου ή το Πετράδι που εκπληρώνει τις ευχές, ο Κάιμπγκον ή Σωτήρας, και ο Κουντούν ή Παρουσία. Δαλάι στα μογγολικά σημαίνει Ωκεανός και Λάμα είναι το θιβετανικό ισοδύναμο της σανσκριτικής λέξης για τον Μεγάλο Διδάσκαλο. Επομένως, Δαλάι Λάμα μεταφράζεται συνήθως ως Πνευματικός Διδάσκαλος που το πνευματικό του βάθος είναι όπως του Ωκεανού.

Ο Δαλάι Λάμα είναι ο πολιτικός ηγέτης του Θιβέτ, και η πιο σημαντική προσωπικότητα του Γκελούγκπα (Gelug-pa, Ατραπός της Αρετής) ή Σχολής του Κίτρινου Καπέλου του Θιβετανικού Βουδισμού, που είναι η πιο γνωστή και διαδεδομένη Σχολή. Θεωρείται ενσάρκωση των προκατόχων του, σε συνεχή γραμμή από το 1391, αλλά δεν είναι αρχηγός της Σχολής.

Ο Θιβετανικός Βουδισμός αποτελείται από τέσσερεις κύριες παραδόσεις. Η αρχαιότερη είναι η Σχολή των Αρχαίων (Nyingma-pa). Η πιο σημαντική είναι η Gelug-pa, που ιδρύθηκε από τον Τσόνγκχαπα (1357-1419). Πνευματικός ηγέτης της Σχολής αυτής είναι ο Γκάντεν Τρίπα, Ο Κάτοχος του Θρόνου του Μοναστηριού Γκάντεν, που αποτελεί την έδρα της Σχολής. Κάθε Γκάντεν Τρίπα, η θέση του οποίου δεν είναι ισόβια, διορίζεται μετά από σχετικές εξετάσεις, ο δε τωρινός είναι ο 101ος στη σειρά. Ο Δαλάι Λάμα είναι ο κοσμικός ηγέτης της Σχολής, και έχει μεγαλύτερη πολιτική εξουσία, αλλά ο Γκάντεν Τρίπα, θεωρείται πνευματικά ανώτερος. Υπάρχει ακόμα η Σχολή της Φαιάς Γης (Sakya-pa), και η Σχολή της Προφορικής Καταγωγής ή της Ψιθυριστής Μετάδοσης (Kagyu-pa).                                                                                                                                                                    

Ο Δαλάι Λάμα Τένζιν Γκιάτσο, αν και με την αθόρυβη δράση του έχει κάνει αισθητή την παρουσία του σ’ όλο τον κόσμο, διακηρύσσει πως δεν είναι παρά ένας Απλός Μοναχός. Ο Απλός αυτός Μοναχός, στο διάστημα της αυτοεξορίας του, έχει πραγματοποιήσει περιοδείες σε πάνω από 46 χώρες, έχει πάρει μέρος σε θρησκευτικούς διαλόγους με ηγέτες των κύριων θρησκειών όλου του κόσμου, έχει διοικήσει με σοφία τις υποθέσεις των Θιβετανών στην εξορία, έχει προβάλει τις αρχές της ανοχής και της φιλευσπλαχνίας με τις ομιλίες του και μέσα από τα περίπου 40 βιβλία του, και έχει λάβει πάνω από 100 σημαντικά βραβεία, με πρώτο το Νόμπελ Ειρήνης 1987.

Από την εκτεταμένη διδασκαλία του αρκεί να αναφερθούμε στις Τρείς Κύριες Δεσμεύσεις στη Ζωή τις οποίες έχει αναλάβει. Στο επίπεδο του ανθρώπινου όντος, είναι η προώθηση των ανθρώπινων αξιών όπως η συμπόνια, η συγχώρεση, η ανοχή, η πνευματική ευδαιμονία, και η αυτοπειθαρχία. Στο επίπεδο της θρησκείας, είναι η προώθηση της θρησκευτικής αρμονίας, και η κατανόηση μεταξύ των θρησκευτικών παραδόσεων. Τέλος, στο επίπεδο του Θιβετανικού Ζητήματος, είναι να ενεργεί ως ελεύθερος εκπρόσωπος των Θιβετανών στον αγώνα τους για δικαιοσύνη.

Ο Δαλάι Λάμα δεν είναι, όμως, ο μοναδικός ηγέτης του Θιβέτ που βρίσκεται σε αυτοεξορία, καθώς τον ίδιο αυτό δρόμο ακολούθησε και η πλειοψηφία των πνευματικών ηγετών του Θιβέτ: ο 100ος και ο 101ος Γκάντεν Τρίπα, ο 7ος Ντόγκτσεν Πόνλοπ Ρίνποστε, ηγέτης της Σχολής Nyingma-pa, ο 17ος Κάρμαπα, ηγέτης της Σχολής Kagyu-pa, και ο 41ος Σάκια Τρίζιν, ηγέτης της Σχολής Sakya-pa, που εγκαταστάθηκαν σε διάφορα μέρη της Ινδίας. Κάποιοι επέλεξαν να παραμείνουν στο Θιβέτ, επιδιώκοντας να φέρουν την αλλαγή από μέσα, αλλά μόλις η φωνή τους γινόταν πιο δυνατή, τους περίμενε η φυλακή και ο θάνατος, όπως συνέβηκε στον 10ο Πάντσεν Λάμα, δεύτερο στην ιεραρχία της Σχολής Γκελούγκπα, και ενσάρκωση του Βούδα του Άπειρου Φωτός, ενώ η νέα ενσάρκωσή του, ο 11ος Πάντσεν Λάμα, που αναγνωρίστηκε από τον Δαλάι Λάμα το 1995, και τώρα θα είναι 20 χρονών, βρίσκεται υπό κράτηση από τις κινεζικές αρχές, οι οποίες έχουν ορίσει το δικό τους Πάντσεν Λάμα.

Η κατάσταση του λαού του Θιβέτ, δεν διαφέρει πολύ από αντίστοιχες περιπτώσεις άλλων λαών, όπως π.χ. των Παλαιστινίων ή των Κούδων. Όλα τα βασικά στοιχεία του δράματος είναι εδώ: επιβολή με τα όπλα της θέλησης των ισχυρών σε βάρος των αδυνάτων, βία κατά των αμάχων, αλλοίωση της εθνογραφικής ταυτότητας με την εισαγωγή εποίκων σε μεγάλους αριθμούς, προπαγάνδα, συμμαχίες με άλλες μεγάλες δυνάμεις με τις οποίες υπάρχουν κοινά συμφέροντα, αδιαφορία και αδυναμία των διεθνών οργανισμών να επιλύσουν το πρόβλημα.

Στην περίπτωση, όμως, του Θιβέτ, έχουμε μια ιδιαιτερότητα. Πρωταγωνιστές του Δράματος αποδεικνύονται οι πνευματικοί ηγέτες του Θιβέτ, ο Δαλάι Λάμα, εκείνοι που βρίσκονται σε εξορία μαζί του, και εκείνοι βρίσκονται φυλακισμένοι στο εσωτερικό. Η αυτοεξορία του Δαλάι Λάμα και των άλλων πνευματικών ηγετών του Θιβέτ, από τη Χώρα των Θεών, συμβολίζει την αυτοεξορία του πνεύματος απ’ τη ζωή μας. Δεν διώξαμε εμείς το πνεύμα, το οποίο θα θέλαμε πάντα μαζί μας, για να νιώθουμε άνθρωποι ‘πνευματικοί’ και πλήρεις. Αλλά ήταν το πνεύμα που ‘έφυγε’, αδυνατώντας να επιβιώσει στις συνθήκες βίας και υλισμού, που εμείς οι ίδιοι επιτρέψαμε να εισβάλουν στη ζωή μας, και να κυριαρχήσουν σ’ αυτήν, αφήνοντας ένα μικρό ‘μέρος’ αυτής της πνευματικής δύναμης, φυλακισμένο μέσα μας, σύμβολο της ζωής που όσο ζούμε, θα ελπίζει και θα αγωνίζεται.

Ποιο είναι, όμως, το Πνεύμα που βρίσκεται σε εξορία, ποιο είναι αυτό που βρίσκεται φυλακισμένο μέσα μας, και τι συμπεράσματα βγάζουμε από αυτή την εικόνα, για τη ζωή μας, για τον κόσμο μας;

Όπως με αθόρυβο και ειρηνικό τρόπο ο Δαλάι Λάμα δεν έπαψε ποτέ να αγωνίζεται για την επικράτηση της ειρήνης και της δικαιοσύνης στον τόπο του, αλλά και σε όλο τον κόσμο, έτσι και εμείς πρέπει να αγωνιζόμαστε συνεχώς με τον ίδιο τρόπο και για τον ίδιο στόχο, αναγνωρίζοντας ότι οι αρετές αυτές είναι παγκόσμιες, και ισχύουν για όλα τα άτομα, και όλες τις συλλογικότητες. Αν θέλουμε την αλλαγή μέσα μας, πρέπει να αγωνιστούμε με γαλήνη στην καρδιά και ειρήνη στη διάνοια, και για την αλλαγή έξω από εμάς. Όσο θα υπάρχει το ‘δικό μας’ και το ‘δικό τους’, θα υπάρχουν και τα όρια που φυλακίζουν και εξορίζουν το Πνεύμα, και αντιμάχονται στον συμπαντικό και ενωτικό χαρακτήρα της Αγάπης και του Μοιράσματος.

Το φυλακισμένο πνεύμα, όσο παραμένει φυλακισμένο, δεν μπορεί να κάνει αυτόν τον αγώνα. Αλλά το πνεύμα που βρίσκεται σε εξορία, έχει τη δυνατότητα να κινηθεί ελεύθερα για να προκαλέσει το ενδιαφέρον της Παγκόσμιας Οικογένειας για το πρόβλημα που αντιμετωπίζει, και έτσι να επιτύχει τη βοήθειά της για την μεταβολή των εσωτερικών συνθηκών, ώστε και αυτό το ίδιο να επιστρέψει, και το φυλακισμένο πνεύμα να απελευθερωθεί.

Η εξορία του πνεύματός μας, σημαίνει πως σε κάποιο Τόπο αυτό είναι ελεύθερο και έχει τη δυνατότητα να δράσει για την εξάλειψη της βίας, της σκληρότητας και της αλαζονείας, καθώς και για την κατάργηση των ορίων και των περιορισμών που βάζουμε στην καρδιά μας και στο πνεύμα μας, στο μοίρασμα και τη φιλευσπλαχνία. Ο Τόπος αυτός είναι η Ελεύθερη Κοινωνία των Ανθρώπων, όπου τα σιδερόφρακτα σύνορα και τα τσιμεντένια τείχη των φυλακών δεν έχουν θέση, καθώς μια ζωή χωρίς πνεύμα ή με πνεύμα φυλακισμένο, δεν μπορεί ποτέ να είναι Ζωή Αληθινή, Ζωή με Φως, Αγάπη και Ευτυχία.

Ας κοιτάξουμε, επομένως, στη ζωή μας, την καθημερινή μας ζωή, και ας αναζητήσουμε τα σημεία αυτά στα οποία η συμπεριφορά μας, ο τρόπος σκέψης και δράσης  μας, έχει αναγκάσει το πνεύμα να διαφύγει σε εξορία ή να κλειστεί μέσα σε σκοτεινή φυλακή. Ας τα αναζητήσουμε στο αίσθημα της κενότητας, της απογοήτευσης, του φόβου, της δυστυχίας, της μιζέριας, της κατάθλιψης, του θυμού, της αμφιβολίας και της ανασφάλειας, και ας δράσουμε άμεσα, για να ανοίξουμε περάσματα στα τείχη, μέσα από τα οποία θα μπορέσει το Πνεύμα να επιστρέψει, για να μας οδηγήσει τελικά στον Τόπο αυτό που Όρια δεν υπάρχουν, και όλα είναι Φως και Αλήθεια, Αγάπη και Μοίρασμα, Ευτυχία και Χαρά.

 Κίμων Θεοδωρόπουλος