Η συνειδητή αναζήτηση της πληροφορίας "πλαταίνει" το άτομο...

Πέμπτη, 05 Απρίλιος 2007 02:20

Πώς θα ήταν η ζωή μας αν δεν λαμβάναμε καθόλου πληροφορίες; Θα μπορούσαμε να μιλάμε καν για ζωή άραγε; Θα κάναμε κάποιες σκέψεις ή τουλάχιστον αυτές τις σκέψεις; Θα είχαμε κάποια συναισθήματα ή τουλάχιστον αυτά που νιώσαμε; Τι αποφάσεις θα παίρναμε; Τι πράξεις θα κάναμε; Θα είχαμε κάποια επαφή με την πραγματικότητα; Με τους άλλους;

Και πώς θα ήταν η σημερινή μέρα μας (και οι επόμενες ίσως), αν δεν είχαμε λάβει τις πληροφορίες που έφτασαν ως εμάς;

Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι κάθε πληροφορία είναι ένα άγγιγμα ζωής κι ένα ερέθισμα για τις αισθήσεις μας και τις δυνατότητές μας. Η πληροφορία μπορεί να μας επηρεάσει και ως ζωνανό οργανισμό και ως συνειδητό όν. Γιατί μπορεί να παίξει μικρό ή μεγάλο ρόλο στην πορεία της ζωής μας. Μπορεί να μας εξηγήσει κάποια κατάσταση, να μας δώσει κουράγιο καθώς είδαμε ότι είναι δυνατό κάτι που θεωρούσαμε αδύνατο, να μας δείξει τον τρόπο ή ή το πρόσωπο που μπορεί να μας βοηθήσει στην επίτευξη κάποιου στόχου μας. Πολλές φορές μια πληροφορία (ή μια σειρά από πληροφορίες) μάς άλλαξε, λίγο ή πολύ, την εικόνα για το περιβάλλον μας και για τον εαυτό μας, τις αντιλήψεις μας για την ζωή...

Το συνολικότερο αποτέλεσμα είναι ότι μέσω των πληροφοριών έχουμε την δυνατότητα να είμαστε σε επαφή με την πραγματικότητα, να ζούμε μέσα στην εποχή μας, να αποκομίζουμε εμπειρία και, αν την αξιοποιούμε, να γινόμαστε πιο συνειδητοί. Να συμμετέχουμε στην ζωή, να αλλάζουμε το περιβάλλον και τον εαυτό μας, να γινόμαστε άνθρωποι «ζωντανοί» και πολίτες ενεργοί.

Μπορεί να τα κάνει όλα αυτά η πληροφορία;

Εδώ θα θυμηθούμε το προηγούμενο αφιέρωμα των Οδοδεικτών που υποστήριζε ότι η θετικότητα είναι πηγή νέων δυνατοτήτων και νέων ευκαιριών. Κάθε πληροφορία είναι και μια δοκιμασία. Αν κυριαρχήσει π.χ. η αγανάκτηση ή η αντίδραση, η πληροφορία θα χαθεί ή θα διαστρεβλωθεί η σημασία της. Αν την υποδεχθούμε με θετικό πνεύμα, η παρατήρηση θα προσκομίσει νέα στοιχεία, η σκέψη θα τα επεξεργασθεί και η αξιοποίησή της θα είναι πιθανή.

Υπάρχουν ενστάσεις για το κατά πόσο πληροφορούμαστε στην πραγματικότητα.

Ότι η τηλεόραση π.χ. μας γεμίζει με πληροφορίες - «σκουπίδια», ότι οι πληροφορίες που μας μεταδίδονται δεν είναι ακριβείς και ότι επομένως υπάρχει έλλειμμα ενημέρωσης. Ή ότι η ενημέρωση είναι ελεγχόμενη και κατευθυνόμενη. Ή, αντίθετα, ότι υπάρχει ένας βομβαρδισμός από πληροφορίες που σε ζαλίζει και σε αποπροσανατολίζει...

Όλα αυτά έχουν την αλήθεια τους. Αλλά:

Και τα «σκουπίδια» έρχεται ώρα, με την ανακύκλωση, που αποδεικνύονται χρήσιμα... Άρα, καλό είναι να μην σπεύδει κανείς να πετάει τα πάντα. Μπορεί να φιλτράρει μια είδηση και να αντλήσει μια χρήσιμη πληροφορία. Μπορεί, ακόμη, να συσχετίζει τις πληροφορίες μέσα στον χρόνο: Μια πληροφορία μόνη της μπορεί να μη λέει πολλά. Αλλά αποκτάει άλλη αξία μέσα στον χρόνο όταν συσχετίζεται με κάποια-κάποιες άλλες. Συνήθως στην ζωή η σωστή πληροφόρηση μοιάζει με ένα παζλ που συμπληρώνεται μέρα με τη μέρα, πληροφορία με την πληροφορία...

Και στην κατευθυνόμενη ενημέρωση έχουμε την δυνατότητα της άμυνας: Με μια ενεργητική και κριτική στάση απέναντι στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Με την αναζήτηση πληροφοριών, εκτός από τα κανάλια και τις εφημερίδες, και στο ίντερνετ, και στα βιβλία και στις ταινίες και... και... Πάντα με το πνεύμα μιας αναζήτησης που ανταποκρίνεται στις δικές μας ανάγκες.

Και στον βομβαρδισμό πληροφοριών. Το ζήτημα δεν είναι πόσες πληροφορίες προσλαμβάνουμε από όσες κυκλοφορούν ή από όσες θα μπορούσαν να κυκλοφορούν. Αλλά πόσες χρειαζόμαστε πραγματικά... Και πόσες πληροφορίες χρειαζόμαστε σήμερα...

Υπάρχει, όμως, και μια άλλη πλευρά του ζητήματος. Τα περισσότερα από αυτά τα προβλήματα κακής πληροφόρησής μας αναφέρονται σε ό,τι συμβαίνει στην κοινωνία ή στον κόσμο ολόκληρο... Και είναι βέβαια σημαντικό να γνωρίζουμε σε ποια κοινωνία και σε ποιον κόσμο ζούμε. Και είναι, επίσης, γεγονός ότι η πληροφόρησή μας για τα συμβαίνοντα μέσα στην συλλογικότητα της κοινωνίας μας ή του πλανήτη μας μάς κάνει να νιώθουμε μέλη της και δημιουργεί τις προϋποθέσεις μιας ενεργού συμμετοχής σε αυτήν. Αλλά, ας μην ξεχνάμε, πέρα από το τεράστιο αυτό ζήτημα, ότι είμαστε και άτομα με προσωπική ζωή, για την οποία είμαστε υπεύθυνοι. Ότι έχουμε καθημερινά να πάρουμε σημαντικές αποφάσεις για την ζωή μας, που επηρεάζουν, άμεσα ή έμμεσα, και λίγους ή πολλούς άλλους συνανθρώπους μας. Και ότι εκτός από τα πιο πάνω μέσα πληροφόρησης διαθέτουμε και άλλες πηγές πληροφοριών. Οι φίλοι, οι συνεργάτες, οι γνωστοί, οι προσωπικές εμπειρίες, τα προσωπικά μας γεγονότα, το περιβάλλον, η φύση, το σώμα μας, οι παραλείψεις και οι αποσιωπήσεις...Οι δοκιμές και τα πειράματά μας. Όλα αυτά μπορούν να μας δώσουν χρήσιμες πληροφορίες. Ναι, για την προσωπική μας ζωή πρώτα. Αλλά, αν μάθουμε να αξιοποιούμε τα μέσα ...ατομικής ενημέρωσης, αυτό θα αποτελέσει μια εκπαίδευσή μας στο πώς να φιλτράρουμε και να αξιολογούμε και τις πληροφορίες που λαμβάνουμε από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Κι αν μάθουμε να λαμβάνουμε τις σωστές αποφάσεις στις προσωπικές μας υποθέσεις θα αποκτήσουμε την ικανότητα να συμμετέχουμε όχι απλώς ενεργά αλλά και εποικοδομητικά και στις συλλογικές υποθέσεις.

Το «μυστικό» είναι ότι παίρνουμε τις πληροφορίες που εμείς αξίζουμε και εμείς ζητάμε. Από τα γεγονότα αντλούμε εκείνα τα στοιχεία που μπορούμε την δεδομένη στιγμή να δούμε λόγω της κατάστασής μας. («Η ελλειμματική όραση εμφανίζεται πολλές φορές σε κάποια περίοδο της ζωής μας που συνοδεύεται με πολύ στρες σε σχέση με το περιβάλλον μας και δεν μπορούμε να δούμε καθαρά κατ’ εκείνη την στιγμή τόσο θεωρητικά όσο και πρακτικά». Χάιδως Ψιλοϊνη, «Η μεταφορική έννοια της όρασης», Οδοδείκτες, τεύχος 27, Ιούλιος-Αύγουστος 2005). Και τα βλέπουμε κάτω από το πρίσμα των στόχων μας, των αναγκών μας, των ερωτημάτων μας. Αυτοί είναι οι πόλοι έλξης των πληροφοριών και των απαντήσεων που χρειαζόμαστε... Οι πληροφορίες σε μια πορεία προς το άγνωστο είναι μοιραίο να είναι γενικές. Οι πληροφορίες σε μια πορεία προς ορισμένο σημείο, έστω και λανθασμένο, είναι πολύ συγκεκριμένες...

Αν εμείς δίνουμε ένα νόημα στην ζωή μας, τότε και οι πληροφορίες έχουν ένα νόημα για μας. Τότε οι πληροφορίες είναι αρκετές, είναι χρήσιμες και μεταφέρουν πραγματικά μηνύματα της ζωής σ' εμάς. Η ενεργητική, η συνειδητή αναζήτηση πληροφοριών είναι μια μορφή εκπαίδευσης, ανοίγει μια διαδικασία αυτοεκπαίδευσης για την ακρίβεια και αποτελεί πηγή γνώσεων αλλά και βάση της Γνώσης.

Όταν ένα άτομο αρχίζει να αναζητάει μέσα από τα γεγονότα της ζωής τις χρήσιμες πληροφορίες, «πλαταίνει».... Ανοίγεται στις ανάγκες των ανθρώπων και της κοινωνίας του, ανοίγεται σε συνεργασίες με εκείνους που αναζητούν αντίστοιχες πληροφορίες. Ακόμα ανοίγεται σε νέες αλήθειες, γιατί μια πληροφορία είναι η κορυφή ενός παγόβουνου. Αν θελήσει να αναζητήσει το γιατί, θα βρει πολλά και θα φτάσει σε έναν άλλο κόσμο από αυτόν της επιφάνειας. Κι έτσι ανοίγεται σε ένα ταξίδι προς όλους και προς το Όλον, στο πλάτος και στο Βάθος των πραγμάτων. Στο άπειρο...

Λάμπρος Κουλελής

Ημερομηνία καταχώρησης: 5.4.2007