Συμφέροντα και αδιέξοδα PDF Εκτύπωση E-mail
Προβληματισμοί - Κοινωνία
Τετάρτη, 15 Ιούλιος 2009 11:12
“…τα προβλήματα είναι τόσα πολλά και τόσο σύνθετα, που ο καθένας μόνος του κλεισμένος στα στενά όρια του δικού του «συμφέροντος» είναι μια βασική πηγή του αδιεξόδου. Ο καθένας μόνος του να διεκδικεί τις δικές του απαιτήσεις, όσο λογικές κι αν είναι, δεν δίνει λύσεις. Αν και αυτονόητο, μας πήρε δεκαετίες να το καταλάβουμε.” 

Νομίζετε ότι τα λόγια αυτά ανήκουν σε κάποιον ιερέα, σε κάποιον φιλόσοφο, μοναχό ή γκουρού; Ή ότι αφορούν σε κάποιο περίπλοκο πρόβλημα διεθνών σχέσεων στα πλαίσια του ΟΗΕ; Τίποτε απ’ όλα αυτά! Η παράγραφος αυτή αποτελεί απόσπασμα ενός κειμένου που υπογράφει ο Δρ. Σπύρος Κοτομάτος, διευθυντής της Μom (1), δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα της οργάνωσης (2) και αφορά στην προστασία της  φώκιας monachus - monachus. Σύμφωνα δε με τον υπογράφοντα το κείμενο, αυτό είναι το συμπέρασμα στο οποίο έχει καταλήξει μετά από 4 χρόνια εργασίας και προσπάθειας να δώσει λύση στα αντικρουόμενα συμφέροντα μεταξύ αλιείας και επιβίωσης της φώκιας.

Κι όμως η παράγραφος αυτή θα μπορούσε να αφορά σε οποιοδήποτε θέμα, όπου Γης. Το ατομικό μας «συμφέρον», μόνο με εισαγωγικά θα πρέπει να γράφεται – όπως άλλωστε σε εισαγωγικά το γράφει και ο διευθυντής της Mom. Τα πολλά και σύνθετα προβλήματα, αν μελετηθούν και κατανοηθούν σε βάθος με τρόπο κατά το δυνατόν ουδέτερο, θα αναδείξουν τέτοιους συσχετισμούς και αλληλεπιδράσεις μεταξύ όντων, καταστάσεων, φαινομένων κτλ.,  που θα κάνουν τη φράση ατομικό συμφέρον  να ακούγεται μάλλον σαν… σύντομο ανέκδοτο. Το βραχυπρόθεσμο όφελος που μπορεί να φαίνεται πως προκύπτει από την επικράτηση του όποιου ατομικού συμφέροντος εις βάρος άλλων, μας εμπλέκει κάποια στιγμή σε περίπλοκα προβλήματα που μοιάζουν άλυτα. Το ατομικό συμφέρον και τα κάθε λογής ατομικά συμφέροντα μας έχουν οδηγήσει ως ανθρωπότητα σε πολλά και διάφορα αδιέξοδα.

Η ίδια η μελέτη του περιβάλλοντος μέσα από την εργασία των φυσικών επιστημόνων καταδεικνύει την ενότητα των πάντων, φωτίζει το γεγονός ότι όλοι και όλα μοιραζόμαστε αυτόν τον πλανήτη και οδηγεί τη σκέψη στο μονοπάτι – μονόδρομο της επικράτησης ενός συλλογικού συμφέροντος. Δεν πρόκειται για ηθικολογία, για κάποιον λυρισμό ή μια ρομαντική αφελή ευχή, αλλά για λογικό συμπέρασμα ερευνητών επιστημόνων.     

Και ο συντάκτης του άρθρου καταλήγει: “Όμως δεν φτάνουν μόνο κάποιοι «φωκάδες» και κάποιοι ψαράδες. Χρειάζεται να γίνει συνείδηση και πράξη όλων μας, όλης της ελληνικής κοινωνίας. Όμως, όπως μου είπε πριν από κάποιες μέρες ένας ψαράς: «δεν έχουμε πια χρόνο...». Μήπως τελικά έχουμε;” 

Κι εγώ αναρωτιέμαι: Μήπως τελικά το αν έχουμε χρόνο, είτε αυτό αφορά στη διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας είτε σε οποιοδήποτε άλλο θέμα, εξαρτάται από τον καθέναν μας; Μήπως μια αποφασιστική και σταθερή κινητοποίηση προς ένα όλο και πιο ευρύ καλό «δημιουργήσει» χρόνο; Μήπως δούμε να εξαφανίζονται τα τείχη των αδιεξόδων μας αν λίγο – λίγο στην καθημερινότητά μας τολμήσουμε να βάλουμε κατά μέρος κάποιο ατομικό συμφέρον υπέρ ενός συλλογικότερου καλού; Μήπως τα πολλά - πολλά μικρά ατομικά συμφέροντα μάς οδήγησαν να νιώθουμε … άνθρωποι που ζουν μονάχοι / όπως του πελάγου οι βράχοι /  ο κόσμος θάλασσα που απλώνει / κι αυτοί βουβοί σκυφτοί και μόνοι / ανεμοδαρμένοι βράχοι / άνθρωποι μονάχοι…(3); Μήπως τελικά οι monachusmonachus είμαστε εμείς και όχι οι φώκιες;

Ελένη Φράγκου

 

(1)   ΜΚΟ που δραστηριοποιείται για την προστασία της μεσογειακής φώκιας (μονάχους – μονάχους) και, κατ’ επέκταση του θαλάσσιου περιβάλλοντος.

(2)    http://www.mom.gr/newsletter/29.5.2009.html

(3)    «Άνθρωποι μονάχοι»: στίχοι Γιάννης Καλαμίτσης, μουσική: Γιάνης Σπανός