Πως βλέπει η Επιστήμη την Αιώνια Ζωή στο Σύμπαν PDF Εκτύπωση E-mail
Επιστήμη - Επιστημονικά άρθρα
Πέμπτη, 24 Σεπτέμβριος 2009 15:05

Πριν από δισεκατομμύρια χρόνια, στην αρχή της δημιουργίας του, το σύμπαν ήταν τόσο θερμό που δεν μπορούσε να υπάρχει ζωή σ’ αυτό, όπως την παρατηρούμε σήμερα. Αυτό το Σύμπαν, σύμφωνα με τις ισχύουσες θεωρίες, μετά από αμέτρητους αιώνες θα γίνει τόσο ψυχρό και αραιό, που η ζωή θα εκλείψει απ’ αυτό!

Η αιώνια ζωή είναι η βασική πίστη πολλών θρησκειών και πολλών παραδόσεων του κόσμου. Συνήθως θεωρείται ως ένας κόσμος πέρα από τη φυσική μας πραγματικότητα. Υπάρχει όμως και ένα άλλο είδος αιώνιας ζωής προς την οποία προσβλέπουμε, αυτή της προσωρινής πραγματικότητας.

Στον επίλογο του έργου του “Η Προέλευση των Ειδών”, ο Δαρβίνος έγραφε: “Εφόσον όλες οι μορφές ζωής προέρχονται από ζωντανούς οργανισμούς παλαιότερων εποχών, μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι η κανονική διαδοχή από γενεά σε γενεά δεν διακόπηκε ποτέ. Μπορούμε λοιπόν να προσ­βλέπουμε με εμπιστοσύνη σε ένα ασφαλές μακροχρόνιο μέλλον”.

Ο Ήλιος τελικά θα εξαντλήσει τα. αποθέματα ενέργειας και η ζωή όπως τη γνωρίζουμε στον πλανήτη μας θα τελειώσει, το ανθρώπινο είδος όμως δεν εξαφανίζεται εύκολα. Οι απόγονοί μας θα βρουν νέο κατάλυμα, σε όλες τις γωνιές του Σύμπαντος, ακριβώς όπως οι ζωντανοί οργανισμοί έχουν κατακλύσει κάθε γωνιά της Γης.

Είναι γεγονός ότι, αν και οι επιστήμονες δεν μπορούν να εξηγήσουν πλήρως το φυσικό υπό­βαθρο της ζωής, μπορούν να κάνουν επιστημονικές υποθέσεις για το πεπρωμένο των ζωντανών οργανι­σμών.

Οι τελευταίες κοσμολογικές παρατηρήσεις οδηγούν στη διαπίστωση ότι το Σύμπαν θα συνεχίσει να διευρύνεται επ’ άπειρον και ότι δεν θα αντιστραφεί η διαστολή σε μία συρρίκνωση. Αυτό, σε μία πρώτη θεώρηση, αποτελεί ένα είδος αισιοδοξίας.

Η ζωή όμως, κατά την Επιστήμη, βασίζεται στην ενέργεια και στις πληροφορίες. Γενικά, επιστημονικές έρευνες δηλώνουν ότι, ακόμα και σε μία απείρως μεγάλη περίοδο, το Σύμπαν μπορεί να συλ­λέξει περιορισμένες ποσότητες ενέργειας και πληρο­φοριών.

Κατά τα τελευταία 13 δισεκατομμύρια χρόνια περίπου, το Σύμπαν άλλαξε πολλές καταστάσεις. Στις αρχικές του στιγμές ήταν απείρως θερμό και πυκνό. Με τη συνεχιζόμενη διαστολή του, γινόταν πιο ψυχρό. Για κάποιες εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια, υπήρχε μόνο η ακτινοβολία, η γνωστή Ακτινοβολία Μικροκυμάτων Υποβάθρου (Microwave Background Radiation). Αυτή η ακτινοβολία είναι ό, τι απέμεινε από εκείνη την εποχή. Στη συνέχεια κυριάρχησε η ύλη και άρχισαν να δημιουργούνται τα μεγάλα αστρικά σώματα. Σήμερα η διαστολή του Σύμπαντος επιταχύνεται!

 

Η ζωή στο Σύμπαν, όπως τη γνωρίζουμε, εξαρτάται από τους αστέρες. Οι αστέρες όμως γεννιούνται, εξελίσσονται και πεθαίνουν και ο ρυθμός γεννήσεώς τους έχει μειωθεί σημαντικά με τον χρόνο.

 

Η Επιστήμη υποθέτει ότι η ευφυής ζωή θα μπορέσει να προσαρμοσθεί στις νέες συνθήκες. Αναρωτιέται όμως ποιες πιθανές δυσκολίες θα αντι­μετωπίσει. Σε ένα αιώνιο Σύμπαν με άπειρο όγκο, θα μπορούσε κανείς να θεωρήσει ότι ένας αρκετά προηγμένος πολιτι­σμός είναι ικανός να συγκεντρώσει άπειρες ποσότητες ύλης, ενέργειας και πληροφοριών. Όμως κάτι τέτοιο δεν ευσταθεί επιστημονικά, γιατί οι οργανισμοί μπορούν να συγκεντρώσουν πεπερασμένο αριθμό σωματιδίων, πεπερασμένες ποσότητες ενέργειας και πεπερασμένα κομμάτια πληροφοριών. Υπάρχει, λοιπόν, ένα πρόβλημα, όχι κατ’ ανάγκη λόγω έλλειψης πόρων, αλλά λόγω αδυναμίας συλλογής τους

 

Η βαρύτητα που μπορεί να παίξει τον ρόλο του ελκυστή των σωματιδίων, της ενέργειας και των πληροφοριών, λόγω της ελκτικής της φύσης, θα έχει ως ανταγωνιστή τη διεύρυνση του Σύμπαντος, η οποία απομακρύνει τα αντικείμενα και εξασθενεί την αμοιβαία τους έλξη.

Έτσι, σύμφωνα πάντα με την Επιστήμη, υπάρχουν διάφορες υποθετικές λύσεις, για τη συντήρηση της ζωής του Σύμπαντος στην αιωνιότητα. Επιστημονική φαντασία; Ίσως. Πολλές φορές όμως μέχρι σήμερα η επιστημονική φαντασία μετατράπηκε σε πραγματικότητα. Ας δούμε, λοιπόν, μερικές από αυτές τις υποθέσεις και ο καθένας ας στοχαστεί πάνω σ’ αυτές. Μπορεί να έχει, πιθανώς, αν μη τι άλλο, κάποια σπασίματα της στενής λογικής, με την οποία βλέπει τα πράγματα.

 

 Ίσως το Σύμπαν να είναι γεμάτο από ένα δίκτυο κο­σμικών χορδών. Αυτές είναι απείρως εκτενείς και λεπτές συγκεντρώσεις ενέργειας που μπορεί να προέκυψαν όταν το νεαρό Σύμπαν ψύχθηκε ανόμοια. Η ενέργειά τους ανά μονάδα μήκους παραμένει σταθερή παρά τη διεύρυνση του Σύμπαντος. Τα ευφυή όντα μπορεί να προσπαθήσουν να κόψουν μία τέτοια χορδή και να καταναλώσουν την ενέργεια από τα δύο άκρα της.

 

Μπορούμε, σε μία άλλη εκδοχή, να εκμεταλλευθούμε την ενέργεια του κβαντικού κενού. Η κοσμική επιτάχυνση μπορεί να προέρχεται από τη γνωστή ως “κοσμολογική σταθερά”, μία μορφή ενέργειας που δεν διαχέεται καθώς το σύμπαν διευρύνεται. Αν αυτό ισχύει, το αχανές Διάστημα είναι γεμάτο από ένα περίεργο είδος ακτινοβολίας, η οποία ονομάζεται “Ακτινοβολία Gibbons-Hawking” ή “Ακτινοβολία de Sitter”.

 

Ανεξάρτητα από το πόσο ευφυείς είμαστε, όμως, και πόσο συνεργάσιμο είναι το Σύμπαν, κάποια μέρα πιθανώς να βρεθούμε αντιμέτωποι με το τέλος των πόρων που έχουμε στη διάθεσή μας. Τότε προφανώς πρέπει να μάθουμε να ζούμε με λιγότερα. Για να ελαττώσουμε την κατανάλωση ενέργειας, θα χρειαστεί τελικά να μειώσουμε τη θερμοκρασία του σώματός μας. Θα μπορούσε κάποιος να προτείνει γενετικά παραλλαγμένους ανθρώπους οι οποίοι λειτουργούν σε λίγο χαμηλότερες θερμοκρασίες από αυτή των 36,7° Κελσίου. Πάντως, η θερμοκρασία του ανθρωπίνου σώματος δεν μπορεί να ελαττωθεί απεριόριστα. Το σημείο που το αίμα παγώνει είναι σαφώς το κατώτατο όριο.

Ίσως χρειασθεί να εγκαταλείψουμε το σώμα μας εντελώς. Μια τέτοια ιδέα, δεν παρουσιάζει βασικές δυσκολίες. Σημαίνει απλά ότι η συνείδηση δεν συνδέεται με συγκεκρι­μένα οργανικά μόρια, αλλά μπορεί να ενσαρκωθεί σε διαφορετικές μορφές. Τα νέα αυτά “σώματα” θα πρέπει να λειτουργούν σε χαμηλότερες θερμοκρασίες και με χαμηλότερους ρυθμούς μεταβολισμού -δηλαδή σε χαμηλότερους ρυθμούς κατανάλωσης ενέργειας.

 

Υπάρχει άλλη ελπίδα για αιώνια ζωή; Η κβαντομηχανική της βαρύτητας επιτρέπει την ύπαρξη σταθερών σκουληκότρυπων. Οι μορφές ζωής μπορούν να παρακάμψουν τα εμπόδια που προκύπτουν από την ταχύτητα του φωτός, να επισκέπτονται απομακρυσμένα μέρη του Σύμπαντος και να συλ­λέγουν άπειρες ποσότητες ενέργειας και πληροφοριών. Ή ίσως να κατασκευάζουν “μωρά” Σύμπαντα και να στείλουν τους εαυ­τούς τους, ή τουλάχι­στον μια σειρά οδηγιών για το πώς θα αναδη­μιουργηθούν, σε ένα άλ­λο “μωρό” Σύμπαν.

Βλέπουμε, λοιπόν, ότι η Επιστήμη με τον δικό της τρόπο έρευνας κάνει τις υποθέσεις της και προσπαθεί να δώσει μελλοντικές διεξόδους στη συνέχεια της ζωής στο Σύμπαν μας. Τα αποτελέσματα, αν υπάρξουν, δεν μπορούμε να τα διαπιστώσουμε τώρα. Μόνο στο απώτατο μέλλον.

 

 Όμως εδώ προκύπτει ένα μάθημα. Χρειάζεται να ασκούμαστε και να εκπαιδευόμαστε ώστε να βλέπουμε μακρύτερα ( βλ. “Όραση ‘βαθέος’ πεδίου στην Αστρονομία και στη ζωή μας”) από τα περιορισμένα ¨πλαίσια της κοινής λογικής και του σημερινού γνωστού.

 

Πολλές φορές αξίζει να μελετάμε και να προβληματιζόμαστε σε κάποιες εκδοχές, οι οποίες σήμερα φαίνονται επιστημονική φαντασία ή μεταφυσική!

 

Σταμάτης Τσαχάλης