Ο Χαμένος Λόγος: 'Ενα ακόμη κίνητρο για την αναζήτηση του Εαυτού

Πέμπτη, 15 Φεβρουάριος 2007 12:52

του Γιώργου Τσαντάκη

Το ζήτημα του Χαμένου Λόγου, αν και έλκει την καταγωγή του βαθιά μέσα στον χρόνο από Καβαλιστικές αρχές και παραδόσεις, αποτέλεσε και αποτελεί ένα ουσιαστικό θέμα για όλους εκείνους που αναζητούν το εσωτερικό νόημα της ζωής, το οποίο σε κάποιους είναι κρυμμένο, ενώ σε κάποιους άλλους είναι χαμένο.

Η έννοια του Χαμένου Λόγου έχει περάσει μέσα στις παραδόσεις σαν το Υπέρτατο Μυστικό που, αν τελικά βρεθεί ο Λόγος αυτός και προφερθεί, μπορεί να έχει τα ίδια αποτελέσματα με τον Λόγο που δημιούργησε το Σύμπαν.

Στην πραγματικότητα, αυτός ο λόγος είναι ένα κίνητρο αλλά και εργαλείο για την πνευματική μας εξέλιξη. Μπορεί να είναι σημαντικός για μας καθώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην ζωή μας.

Βέβαια, στο άκουσμα μιας έκφρασης όπως πχ. ο χαμένος λόγος, ο οποιοσδήποτε άμεσα θα σκεφτόταν ότι αυτό που πρέπει να γίνει είναι η αναζήτηση και η ανεύρεσή του. Λογικό θα ήταν το αίτημα όπως και η προσπάθεια. Αναζήτηση του Χαμένου Λόγου, αλλά ποίου χαμένου λόγου, αναζήτηση ενός χαμένου λόγου γενικά, αφηρημένου και νεφελώδους που πλανάται ερεθίζοντας την ανθρώπινη φαντασία χωρίς να δίνει την πρακτική οδήγηση για την ανεύρεσή του ή αναζήτηση ενός πολύ συγκεκριμένου χαμένου λόγου που είναι ιδιαίτερος και μοναδικός για τον κάθε άνθρωπο και είναι αυτός που φέρει την ουσία του νοήματος της ζωής του.

Η μεταφυσική ή αποκρυφιστική σκέψη θα αναζητήσει μια λέξη ή μια φράση που θα μπορούσε να αποτελέσει και να εκφράσει τον Χαμένο Λόγο που είναι ικανός να αλλάξει πολλά πράγματα μέσα στο σύμπαν και κανείς δεν θα είχε αντίρρηση για μια τέτοια περίπτωση.

Περνώντας από τον χαμένο λόγο στον ανθρώπινο λόγο της καθημερινής ζωής και τον άνθρωπο που προφέρει τον λόγο μπορούμε να διαπιστώσουμε μια πραγματικότητα όσον αφορά αυτό τον λόγο.

Ο χαμένος λόγος, όπως υποδηλώνεται, μπορεί να είναι χαμένος, αλλά το ο,τιδήποτε είναι χαμένο για τον άνθρωπο δεν σημαίνει πως δεν υπάρχει, πως δεν υφίσταται, ακολουθώντας την πορεία και την διαδρομή του. Μια πορεία και μια διαδρομή που ο άνθρωπος δεν μπορεί να αντιληφθεί ούτε και να ακολουθήσει. Ο χαμένος λόγος εξακολουθεί να υπάρχει και να εμφανίζει την δυναμική της ύπαρξης και της πορείας του. 'Ετσι, καθώς ο άνθρωπος ακολουθεί μια πορεία, και ο χαμένος λόγος ακολουθεί την δική του ζωή. Αν αυτός ο λόγος είναι χαμένος, είναι χαμένος για τον άνθρωπο και για οποιονδήποτε άλλον τον ψάχνει. Μέσα στην σχέση αυτή που ουσιαστικά είναι η σχέση του ανθρώπου με τον λόγο του και που διέπεται από την απώλεια φαίνεται ότι εκείνος που ψάχνει είναι ο άνθρωπος. Αυτός φαίνεται να κατέχει τον ενεργητικό ρόλο της αναζήτησης απέναντι σε έναν λόγο που φέρεται ως χαμένος. Συνήθως, όταν κάποιος ψάχνει κάτι που έχει χάσει δεν ερευνά την εκδοχή ότι και αυτό που θεωρείται χαμένο βρίσκεται σε μια αντίστοιχη θέση αναζήτησης. Τότε θα έπρεπε και ο λόγος να έψαχνε τον άνθρωπο. Στην περίπτωση αυτή ο λόγος δημιουργεί ένα δυναμικό πεδίο που μπορεί να έλκει τον άνθρωπο για να τον φέρει ξανά κοντά του, που σημαίνει ότι ο άνθρωπος δεν βρίσκεται ακαθοδήγητος στην αναζήτησή του, αλλά έμμεσα βοηθιέται για να πετύχει τον στόχο του.

'Αρα, δεν πρόκειται περί της σχέσης ενός χαμένου λόγου με εκείνον που τον έχασε αλλά περί μιας αμοιβαίας σχέσης όπου ο ένας αναζητά τον άλλον. Και σε μια ακραία περίπτωση αυτής της σχέσης που εμφανίζεται δια της αντιστροφής ή και της αρχής της κατοπτρικότητας που εμφανίζεται πάρα πολύ συχνά στα πράγματα και ιδιαίτερα στην ψυχολογία και την συνειδητότητα, στην ουσία δεν πρόκειται περί του χαμένου λόγου που αναζητά ο άνθρωπος αλλά περί του χαμένου ανθρώπου που τον αναζητά ο λόγος του, προκειμένου ο άνθρωπος να ξαναβρεί την φύση της ουσίας του από την οποία έχει απομακρυνθεί και συνεπώς την έχει χάσει. Πρόκειται περί της σχέσης που ο άνθρωπος αναζητά, και ο,τιδήποτε ο άνθρωπος αναζητά θεωρεί ότι το έχει χάσει χωρίς να σκέπτεται, έως και καθόλου, ότι μπορεί ο ίδιος να είναι ο χαμένος και να αναζητά την πηγή του, την ουσιαστική κατάσταση από την οποία έχει φύγει και έχει απομακρυνθεί. Σε μια τέτοια περίπτωση, ο χαμένος λόγος στην πραγματικότητα δεν βρίσκεται στο ίδιο επίπεδο όπου ο άνθρωπος διάγει τον χρόνο της ζωής του αλλά στο επίπεδο που θα πρέπει να αναχθεί προκειμένου να βρει την φύση του ή στο επίπεδο που ήταν πριν την χάσει. 'Ετσι, στην ουσία, ο λόγος γίνεται αυτή καθαυτή η σχέση των δυο επιπέδων αλλά και το κίνητρο για να περάσει από το ένα επίπεδο στο άλλο, ο τρόπος και η μεθοδολογία αλλά και η οδός από το ένα επίπεδο στο άλλο. Ο λόγος με την μαθηματική του έννοια εκφράζει μια σχέση, η οποία υφίσταται μεταξύ δυο μεγεθών, έτσι και στην λεκτική του άποψη ο λόγος εκφράζει μια σχέση μεταξύ εκείνου που προφέρει τον λόγο και μεταξύ εκείνου που γίνεται ο αποδέκτης του, αλλά και την εν γένει σχέση μεταξύ δυο μεγεθών ή δυο καταστάσεων και οι οποίες ορίζουν τον λόγο.

Σύμφωνα με αυτό, ο χαμένος λόγος δεν είναι ένας χαμένος λόγος στην ολότητά του, αλλά η ιδιαίτερη περίπτωση του λόγου που οδηγεί από το ένα επίπεδο στο άλλο, οπότε τότε τίθεται ξανά η έννοια ενός χαμένου λόγου για το εκ νέου πέρασμα σε ένα άλλο επίπεδο. Αναφερόμαστε στον λόγο που κάθε φορά γίνεται η γέφυρα ή η οδός, προκειμένου να καταφέρει ο άνθρωπος να οδηγηθεί από το ένα επίπεδο στο άλλο, όπου αυτή η δυναμική και η λειτουργία του λόγου προσδιορίζει.

'Ολα αυτά μπορεί να στερούνται και πρακτικής σημασίας για τον άνθρωπο που μέσα στην καθημερινότητα θέλει τις απαντήσεις για τα μεγάλα προβλήματα της ύπαρξης.

Συνήθως, στον άνθρωπο ο λόγος προέρχεται από την σκέψη, η οποία εκφράζει την λογική όπως επίσης και το επίπεδο συνειδητότητας. Επομένως, στον άνθρωπο το πρόβλημα δεν βρίσκεται στον λόγο του αλλά στην λογική και την συνειδητότητά του. Στο πλαίσιο της συνειδητότητας περιλαμβάνεται το περιεχόμενο του ανθρώπινου ασυνείδητου, υποσυνείδητου και συνειδητού. 'Αρα, κάθε φορά ο λόγος, εφόσον δεν απορρέει από την συνειδητή απόφαση, εκφράζει περιεχόμενο του ασυνειδήτου ή του υποσυνειδήτου. Τότε, ο άνθρωπος πρέπει να ελέγχει καταρχάς το περιεχόμενο της σκέψης του, την οποία προτίθεται να μεταφέρει σε λόγο, και να αναζητήσει σε αυτήν το στοιχείο της συνειδητότητας που επιζητά να εκφραστεί. 'Ετσι, ο λόγος γίνεται η απευθείας έκφραση του συνειδητού επιπέδου φέροντας τον άνθρωπο πιο κοντά στην κατάσταση της συνειδητότητας που είναι το τελικά ζητούμενο. Δεν πρόκειται συνεπώς περί του χαμένου λόγου αλλά περί του χαμένου επιπέδου της δικής του και αποκλειστικής συνειδητότητας. Κάτω από την άποψη αυτή ο άνθρωπος δεν ψάχνει κάποια λέξη ή φράση για να προφέρει, αλλά επιζητά την δική του Πραγματικότητα την οποία έχει ανάγκη να γνωρίσει και η οποία τον συνδέει με την αληθινή του φύση όπου και βρίσκεται ο πραγματικός Λόγος του. Ακούγοντας και αναγνωρίζοντας τις βαθύτερες και μύχιες σκέψεις του ο άνθρωπος διαμορφώνει το επίπεδο της συνειδητότητάς του από όπου και απορρέει κάθε φορά ο λόγος του που επιδιώκει να ταυτιστεί με τον Λόγο του.

Αν τα πράγματα ήταν μέχρις εδώ, τότε θα ήταν η καλή εκδοχή όπου ο άνθρωπος σε μια προσωπική προσπάθεια αναζήτησης ψάχνει να βρει τον χαμένο του λόγο. Διότι, όπως αναφέρθηκε προηγούμενα, ο χαμένος λόγος αρχικά έχει θεωρητική αξία προκειμένου να τοποθετηθεί ο άνθρωπος στην θέση εκείνου που αναζητά μια επιπλέον διάσταση στην ζωή του για να βρεθεί πιο κοντά στην βεβαίωση και την καταξίωση της ύπαρξής του. Η αναζήτηση του χαμένου λόγου μπορεί να δώσει την νέα διάσταση στην φιλοσοφική και υπαρξιακή αναζήτηση, αλλά θα είναι πάντα χωρίς υλικό αντίκρισμα, εφόσον αυτός δεν μορφοποιηθεί και δεν εκφραστεί στην πληρότητά του περισσότερο η λιγότερο.

'Οπως έχει αναφερθεί, κάθε άνθρωπος έχει τον δικό του χαμένο λόγο, και αυτόν επιδιώκει να βρει και να κατανοήσει. Δεν τελειώνει εδώ το ζήτημα του χαμένου λόγου καθώς κάθε άνθρωπος έχει τον λόγο του και πρέπει να τον βρει και να τον εκφράσει. Ιδιαίτερα σήμερα, ο λόγος, πολύ δε περισσότερο ο έλλογος λόγος, που είναι και ο χαμένος λόγος, είναι αναγκαίος, προκειμένου να αναδειχθούν οι νέοι δρόμοι του ανθρώπου και της ανθρωπότητας σε μια κρίσιμη στιγμή της. Ο χαμένος λόγος είναι ο αναγκαίος λόγος μιας νέας πρότασης για την ανθρώπινη πορεία, μιας νέας πρότασης για την λύση μερικών κάθε φορά από τα προβλήματα του ανθρώπου. Αν τα προβλήματα της ανθρωπότητας συσσωρεύονται, είναι από μια πλευρά, γιατί λείπει ο λόγος εκείνος που θα οδηγήσει σε λύσεις. Διότι αν παρακολουθήσουμε την ιστορία κάθε φορά που ένας λόγος ορθώνεται και μπορεί να εμπνεύσει τον άνθρωπο, νέα πεπρωμένα διαγράφονται στον ορίζοντα της ανθρωπότητας.

Συνεπώς, η αναγκαιότητα της ανεύρεσης του χαμένου λόγου προβάλλει επιτακτικότερη την στιγμή που η ανθρωπότητα ασφυκτιά κάτω από την πίεση άλυτων προβλημάτων και περιμένει μια νέα πρόταση συντεθειμένη από τον λόγο εκείνων που ο λόγος τους δεν είναι πια χαμένος.

Ημερομηνία καταχώρησης: 15.2.2006