Αλλεργία... Αντίδραση στο περιβάλλον; PDF Εκτύπωση E-mail
Υγεία - Θεραπευτική - Αρθρα Υγείας - Θεραπευτικής
Πέμπτη, 01 Μάρτιος 2007 03:11
της Χάιδως Ψιλοϊνη
(ιατρός, ομοιοπαθητικός)

Το ανοσολογικό μας σύστημα αποτελεί τον αμυντικό μηχανισμό του σώματος ενάντια στις πολλαπλές διαφορετικές ξένες ουσίες που υπάρχουν στο περιβάλλον, στον αέρα που αναπνέουμε, στις τροφές που καταναλώνουμε ή στα πράγματα που ερχόμαστε σε επαφή. Μέσα σε αυτή την μεγάλη ποικιλία ξένων ουσιών ο όρος «αλλεργιογόνο» αναφέρεται στις ουσίες εκείνες που καταλήγουν σε μια αλλεργική αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος. Η αλλεργία, θεωρείται μια μη φυσιολογική ευαισθησία ή υπερβολική αντίδραση σε μια ουσία που είναι συνήθως καλώς ανεκτή και γενικά θεωρείται αβλαβής.

Μια σημαντική λειτουργία του ανοσολογικού μας συστήματος είναι η ικανότητα να αναπτύσσει ανοσολογική αναγνώριση και μνήμη. Όποτε τα κύτταρα του ανοσολογικού μας συστήματος έρχονται σε επαφή με μια ουσία την οποία αναγνωρίζουν σαν «ξένη» προς τον οργανισμό αυτή η πρωταρχική επαφή μένει για πάντα στην μνήμη. Όταν το αντιγόνο αυτό έρθει ξανά σε επαφή, η απάντηση του σώματος θα είναι πολύ πιο γρήγορη και έντονη σαν αποτέλεσμα των χημικών διαμεσολαβητών που παράγονται από τα μνημονικά κύτταρα και που ενεργοποιούνται από την επανέκθεση. Αυτά με την σειρά τους, ενισχύουν την αντίδραση ενεργοποιώντας και άλλες λειτουργίες του ανοσοποιητικού συστήματος. Ένας άλλος μηχανισμός που το ανοσοποιητικό σύστημα χρησιμοποιεί προκειμένου να αμυνθεί ενάντια σε ξένες ουσίες περιλαμβάνει την παραγωγή εκατομμυρίων διαφορετικών αντισωμάτων. Κάθε αντίσωμα έχει την ικανότητα να αναγνωρίζει και να δεσμεύει μια συγκεκριμένη ξένη ουσία. Τα αντισώματα κυκλοφορούν στο αίμα και είναι παρόντα σε όλα σχεδόν τα υγρά του σώματος, βοηθώντας στην σύλληψη και στην απαγόρευση της εισόδου των ανεπιθύμητων ουσιών.

Στον άνθρωπο τα αντισώματα IgE είναι υπεύθυνα για τις περισσότερες από τις αλλεργικές αντιδράσεις και στους περισσότερους ανθρώπους που εμφανίζουν αλλεργία οι τιμές της IgE είναι αυξημένες.

Δεν είναι ακόμη πλήρως κατανοητό γιατί μερικές ουσίες είναι αλλεργιογόνες και κάποιες άλλες όχι, ούτε γιατί όλα τα άτομα δεν αναπτύσσουν αλλεργίες με την έκθεσή τους σε αυτές. Συζητείται παρ' όλα αυτά η γενετική προδιάθεση στις αλλεργίες, χωρίς αυτό να καλύπτει ένα μεγάλο αριθμό περιπτώσεων που ευαισθητοποιούνται κάποια στιγμή χωρίς εμφανή προδιάθεση ή τα δεκάδες αυξανόμενα κρούσματα αλλεργιών των τελευταίων χρόνων.

Η αλλεργική αντίδραση αρχίζει όταν τα αλλεργιογόνα μόρια έλθουν σε επαφή με ένα ενεργοποιημένο μαστοκύτταρο που επικαλύπτεται με την εξειδικευμένη αλλεργιογόνο IgE. Όταν ενεργοποιηθούν, τα μαστοκύτταρα απελευθερώνουν διάφορους δραστικούς χημικούς διαμεσολαβητές, οι οποίοι έχουν όλοι ισχυρές αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Αυτή η διαδικασία περιλαμβάνει την έκκριση χημικών ουσιών, όπως η ισταμίνη, η σεροτονίνη και οι προσταγλανδίνες, όπως επίσης και κυτοκίνες- πρωτεϊνικά μόρια που δρουν σαν ρυθμιστές κυτταρικών αλληλεπιδράσεων. Οι ουσίες αυτές προκαλούν τα γνωστά αλλεργικά συμπτώματα όπως καταρροή, φτάρνισμα, κρίσεις βήχα ή άσθμα, δακρύρροια, κνησμό, εξανθήματα κ.λπ. που είναι το αποτέλεσμα της άμυνας που οργανώνει το ανοσοποιητικό σύστημα για να εξουδετερώσει τον υποτιθέμενο εχθρό.

Μια από τις πιο πρόσφατες εξελίξεις είναι η αναγνώριση ότι οι αλλεργικές αντιδράσεις προκαλούν φλεγμονή των ιστών στους οποίους συμβαίνουν. Πολλά από τα συμπτώματα των χρόνιων αλλεργιών, όπως το οίδημα, η υπερβολική έκκριση βλέννης και υπερβολική αντίδραση στο ερέθισμα, οφείλονται στην παρατεταμένη φλεγμονή λόγω συνεχούς έκθεσης στα αλλεργιογόνα.

Τα τελευταία χρόνια έχει αποδειχθεί ότι οι περιβαλλοντικοί παράγοντες και ο τρόπος ζωής στις αναπτυγμένες χώρες είναι σημαντικοί παράγοντες στην παθογένεση των αλλεργιών. Παρ' όλες όμως τις έρευνες πολλά είναι τα ερωτηματικά που παραμένουν αναπάντητα όσον αφορά τον μηχανισμό με τον οποίο κινητοποιούνται οι αλλεργικές αντιδράσεις και πολλές περιπτώσεις δεν εμπίπτουν στις μέχρι τώρα παρατηρήσεις.

Γιατί ουσίες επί χρόνια καλώς ανεκτές από ένα οργανισμό καθίστανται «ξαφνικά» βλαβερές;

Πώς δικαιολογείται η αλλεργική αντίδραση σε ορισμένες ουσίες στις οποίες τα τεστ είναι αρνητικά;

Πώς δικαιολογείται, αν η ρύπανση του περιβάλλοντος είναι η αιτία, το γεγονός ότι σε πρόσφατες στατιστικές μελέτες δεν υπάρχουν διαφορές στον αριθμό των κρουσμάτων αλλεργιών μεταξύ πόλεων με τεράστια διαφορά στα επίπεδα ρύπανσης;

Γιατί σε άτομα στο ίδιο γεμάτο με αλλεργιογόνα περιβάλλον ή ακόμη και με την ίδια κληρονομική προδιάθεση δεν παρουσιάζεται η ίδια ευαισθησία;

Γιατί τα ίδια άτομα άλλοτε εμφανίζουν και άλλοτε όχι αλλεργική αντίδραση σε μια συγκεκριμένη ουσία;

Η αλλεργία είναι λανθασμένη ανοσολογική αντίδραση. Τα αλλεργιογόνα όπως η γύρη, η σκόνη, το τρίχωμα των ζώων, η μούχλα δεν μπορούν στην πραγματικότητα να μας βλάψουν και το ανοσοποιητικό σύστημα δεν θα έπρεπε να αντιδρά σε αυτά. Η αλλεργία είναι μια αντίδραση που αποκτήθηκε μέσω μάθησης από το ανοσοποιητικό σύστημα και ό,τι μαθαίνεται μπορεί και να αλλάξει. Ο σκοπός της θεραπείας θα πρέπει να είναι να πειστεί το ανοσοποιητικό σύστημα ότι μπορεί να συνυπάρξει ειρηνικά με αυτές τις ουσίες. Στην κλασσική ιατρική δεν επιτυγχάνουμε αυτό το αποτέλεσμα. Αντίθετα καταπιέζουμε τις αλλεργικές αντιδράσεις, τις διαιωνίζουμε και δημιουργούμε μεγάλη τοξικότητα. Ολοένα και περισσότερο έχει παρατηρηθεί ότι ένας βασικός προδιαθεσικός παράγοντας είναι η ψυχική μας κατάσταση και το νευρικό σύστημα. Το συναισθηματικό στρες μπορεί να επιταχύνει αλλεργικές αντιδράσεις και οι τεχνικές χαλάρωσης να τις επιβραδύνουν. Ένα άτομο που είναι έντονα αλλεργικό στα τριαντάφυλλα μπορεί να εμφανίσει αλλεργία ακόμη και με την θέα ενός πλαστικού τριαντάφυλλου, δείχνοντας έτσι την συμμετοχή του νευρικού συστήματος και των μηχανισμών της μνήμης και των μεταφράσεων των αισθήσεων στην όλη αντίδραση.

Δεν υπάρχει αμφιβολία για την φυσική πραγματικότητα της αλλεργίας αφού μπορεί να προκληθεί ακόμη και θάνατος από μια αλλεργική αντίδραση. Αλλά, επίσης, έχει φανεί ότι σοβαρές περιπτώσεις εξαφανίζονται όταν μειωθούν στην ζωή του ανθρώπου οι στρεσογόνοι παράγοντες και άτομα που έπασχαν από χρόνια να θεραπεύονται με την αλλαγή μιας δύσκολης εργασίας, την αλλαγή θέσης απέναντι σε άτομα που τους πίεζαν επί μακρόν, την έκφραση παρελθοντικών άλυτων προβλημάτων και την απόφαση μέσα από την κατανόηση μιας ευρύτερης πραγματικότητας να σταματούν να αντιδρούν προς ό,τι θεωρούν «ξένο» και «απειλητικό» υπερασπίζοντας ίσως υπερβολικά τα όρια του εαυτού τους. Κατά την ολιστική προσέγγιση κάθε νόσημα είναι το αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης πολλών διαφορετικών πεδίων που περιλαμβάνει οργανικούς, ψυχολογικούς, κοινωνικούς παράγοντες καθώς και τις προδιαθέσεις που προέρχονται από την κληρονομικότητα αλλά και τον τρόπο ζωής του ατόμου. Η σκέψη και η ψυχική κατάσταση επηρεάζουν με την σειρά τους όλη την χημεία του σώματός μας. Τους νευρομεταβιβαστές του εγκεφάλου, τις ορμόνες και το αμυντικό μας σύστημα. Συμπεριφορές υπερευαισθησίας, έντονης αντίδρασης στο περιβάλλον, δυσάρεστες συναισθηματικές αναμνήσεις, θυμός για την έλλειψη σεβασμού των ορίων μας, υπερβολική αντίδραση υπεράσπισης του δικαίου μας, μπορεί να είναι κάποιες από τις εσωτερικές διαδικασίες που συμμετέχουν στην προδιάθεση για την εμφάνιση αλλεργιών.

Η αλλεργία, είτε σαν μια εξωτερική αντίδραση στο φυσικό περιβάλλον είτε σαν μια εσωτερική υπερβολική συναισθηματική αντίδραση, χρειάζεται μια θεραπευτική αντιμετώπιση πολύ πιο σύνθετη από την απλή καταπολέμηση των εξωτερικών συμπτωμάτων και ίσως μια συνειδητοποίηση και μια αλλαγή στην θέαση των σχέσεων που έχουμε σαν ανθρώπινα όντα με ό,τι μας περιβάλλει.

Ημερομηνία καταχώρησης: 1.3.2007