Το δράμα... |
![]() |
![]() |
![]() |
Υγεία - Θεραπευτική - Αρθρα Υγείας - Θεραπευτικής |
Παρασκευή, 07 Δεκέμβριος 2007 03:20 |
της Χάϊδως Ψιλοϊνη (ιατρός, ομοιοπαθητικός) "Κοιτάζοντας πίσω την ζωή κάποιου και παρατηρώντας το πώς οι συγκρούσεις και τα γεγονότα που εμφανίστηκαν στον χρόνο σαν τυχαία, έγιναν τα κρίσιμα χαρακτηριστικά γνωρίσματα δόμησης μιας απρομελέτητης ιστορίας ζωής, μέσω της οποίας οι δυνατότητες του χαρακτήρα του ατόμου οδηγήθηκαν στην ολοκλήρωση, είναι δύσκολο για κάποιον να αντισταθεί στο να μην παραλληλίσει την πορεία της ζωής αυτής με αυτήν ενός έξυπνα κατασκευασμένου μυθιστορήματος, που αναρωτιέται ποιος ο συντάκτης της εκπληκτικής πλοκής μπορεί να είναι...". (Joseph Cambell) Η μορφή εκδηλώνεται όχι μόνο στον χώρο. Το ζωτικό - βιολογικό της πεδίο εκδηλώνεται επίσης και στην χρονική διάσταση. Η αρχετυπική μορφή, η εντελέχεια ενός τριαντάφυλλου ή ενός κρίνου, για παράδειγμα, εμφανίζεται όχι μόνο στην στιγμιαία χωρική εκδήλωση της άνθησης αλλά επίσης και στην χρονική και κυκλική διαδοχή του σπόρου, βλαστού, φύλλου, άνθους, καρπού και σπέρματος. Η ανθρώπινη προσωπικότητα ξεδιπλώνεται μέσα από την παιδική ηλικία , την εφηβεία, την ενηλικίωση και το γήρας. Οι ζωντανές και βιωμένες ποιότητες της χρονικής διάστασης είναι η αλλαγή και το δράμα. Η αλλαγή γινόμενη αντιληπτή συναισθηματικά προκαλεί το δράμα. Η μη αλλαγή θα ήταν ισοδύναμη με την αχρονικότητα. Το δράμα μπορεί να ορισθεί σαν η όποια εμφάνιση ή εμπειρία που τραντάζει τόσο τα συναισθήματα μας ώστε να προκαλέσει μια αλλαγή συναισθημάτων και συμπεριφοράς συχνά όχι απαραίτητα καθαρτική. Αυτή η βίωση του δράματος στηρίζεται στην σύγκρουση μιας κατανόησης που εμφανίζεται από την έμφυτη πρόκληση των εντάσεων και των αντιθέσεων που γεννούν δυσκολίες, απειλές, συγκρούσεις και κρίσεις που απαιτούν τερματισμό ή ικανοποίηση των αρχετυπικών προτύπων μέσω της αποφασιστικότητας και συνεργασίας των αντιθετικών στοιχείων. Αυτό σημαίνει ότι κάθε δράμα έχει την σημασία του, μεταφέρει ένα μήνυμα ή νόημα που είναι η ερμηνεία της εντελέχειάς του. Φέρνει στην επιφάνεια μια κρυμμένη αρχετυπική κατάσταση που θέλει να προσωποποιηθεί και να εμπλακεί στο δίκτυο της ζωής. Το δράμα ξυπνά τα συναισθήματά μας. Δεσμεύει και ωθεί σε απάντηση. Το δράμα είναι παιγνίδι και όλα τα παιγνίδια είναι δραματικά. Απουσία δράματος σημαίνει νωθρότητα, βαριεστημάρα, απουσία ζωτικού ενδιαφέροντος και τελικά απουσία της ίδιας της δυναμικής τής ζωής. Βιώνουμε σαν δραματικό κάθε πρότυπο εντολής ή νοήματος που μας αναστατώνει συναισθηματικά, και, καθώς τα συναισθήματα τείνουν να είναι διπολικά, εμφανίζει σύγκρουση ή ένταση ή αναστατώνει μια κατά τα άλλα στατική ισορροπία. Το δράμα θέτει μια πρόκληση για επαναφορά της ισορροπίας ή κίνδυνο διάλυσης. Η τάση μας και η ικανότητά μας να οργανώνουμε γεγονότα σε δυναμικά πρότυπα (συμπεριλαμβανομένων και των σχέσεων που κατευθύνονται από το αίτιο και το αποτέλεσμα, τους τύπους ή τους στόχους και τους σκοπούς) στηρίζεται σε δραματικά βιώματα. Αυτή η αντίληψη περιλαμβάνει μια ευαισθησία για ρυθμική εναλλασσόμενη ένταση και χαλάρωση που δίνει νόημα και μηνύματα και κινητοποιεί τα συναισθήματά μας. Κάθε ιστορία ή μύθος που έχει κάποια σημασία ή μας ακουμπά συναισθηματικά ενεργοποιεί την αίσθηση του δράματος, διότι ακτινοβολεί την δραματική δομή της δικής μας ζωής. Κάθε αναγνώριση και τακτοποίηση μιας πληροφορίας σε σχέδιο δράσης ενεργοποιεί επίσης και την αίσθησή μας για το δράμα (γι' αυτό επίσης και κάθε κατανόηση των δυναμικών της ζωής μας). Ακόμη και η ψυχαναλυτική ερμηνεία των δυσκολιών και αδιεξόδων ενός ατόμου από την άποψη των τραυμάτων της παιδικής ηλικίας - εγκατάλειψη, στέρηση, απόρριψη κ.λπ. -ή η αντίληψη της ασθένειας σαν "επίθεση" ή αποτέλεσμα της εισβολής μολυσματικών παραγόντων, είναι δραματικές τακτοποιήσεις. Αν δεν ήταν, θα ήταν χωρίς νόημα και δεν θα μας επηρέαζαν συναισθηματικά. Το βασικό στοιχείο όλης της δραματικής δραστηριότητας είναι η παρουσίαση ενός γενετικού μοντέλου όχι ακόμη συμπληρωμένου και που πρέπει να αναπτυχθεί παρά το εμπόδιο των αντιτιθέμενων στοιχείων. Κάθε μεμονωμένος οργανισμός, επομένως, πρέπει να έχει περιοχές "βασικών ελαττωμάτων". Κάθε ψυχολογικό προφίλ πρέπει να έχει τις εικόνες εκείνες που χρησιμεύουν ως οι ζώνες της ενδεχόμενης σύγκρουσης ή της δυσκολίας και οι οποίες λειτουργούν μέσω του δράματος και της ταλαιπωρίας σαν προκλήσεις για την ανακάλυψη δημιουργικών λύσεων. Μέσω του δράματος γίνεται δυνατή η παρατήρηση αυτού που είναι ουσιαστικά μη ορατό και γίνεται ορατό και με κάποια σημασία δια και μέσω της ανθρώπινης εμπειρίας και δράσης. Το δράμα παρουσιάζει θρησκευτικά η μυθολογικά σύμβολα της ανθρώπινης ύπαρξης. Δίνει υπαρξιακό νόημα για το πώς είναι η ζωή, τραγική η κωμική, και δείχνει επίσης τις πολικότητες. Στην αρχαιότητα επισημαίνει την αντίθεση μεταξύ ανθρώπου και των θεών ή της μοίρας. Τα κύρια χαρακτηριστικά γνωρίσματα του δράματος είναι: Α) μια "αρχική" κατάσταση που απαιτεί αλλαγή ή βρίσκεται ήδη στην διαφοροποίηση με την είσοδο καινούργιων παραγόντων. Β) μια επακόλουθη εξέλιξη που οδηγεί σε κρίση. Γ) η κατάσταση που εξαναγκάζει στον θάνατο του παλιού. Το δράμα απαιτεί εγρήγορση, κατανόηση της δράσης και της συμπτωματολογίας της. Απαιτεί συνειδητότητα και ανεύρεση των αιτίων γι' αυτό που πρέπει να γίνει. Πληροφορίες από το παρελθόν ή για το μέλλον πρέπει να κατανοηθούν μέσα στο παρόν και να επιλυθούν. Οι κρίσεις της ζωής μας καλούν μια συμβολική αναπαράσταση των τραυματικών παραγόντων στο όνομα της αυτογνωσίας και της ανακάλυψης του νοήματος. Τα αδιέξοδα της ζωής μας συμβαίνουν όχι μόνο επειδή πήραμε λάθος δρόμο, αλλά και για να μας μετακινήσουν ένα βήμα μπροστά. Η ζωή δεν είναι μόνο μια μάχη για επιβίωση αλλά μια δραματική διαδικασία δημιουργίας, η ενσωμάτωση καινούργιων μορφών συνεχώς εξελισσόμενων. Κάτω από αυτό το πρίσμα τα βάσανα, η αρρώστια, ο θάνατος, η γέννηση, η αποτυχία κ.λπ. κινούνται μέσα από την διαδικασία καταστροφής και αναγέννησης προς τον σκοπό της αλλαγής και της μεταμόρφωσης. Εξωτερικά ή εσωτερικά το δράμα μάς φέρνει μπροστά σε συγκρούσεις με την απειλή της καταστροφής και των προσπαθειών να αντισταθούμε και να το ξεπεράσουμε. Και όπως ο Γιουγκ λέει, "Τα σοβαρά προβλήματα της ζωής δεν λύνονται ποτέ απόλυτα, εξ ολοκλήρου. Αν εμφανίζονται ότι λύνονται είναι ένα σίγουρο σημάδι ότι κάτι έχει χαθεί. Το νόημα και ο σκοπός ενός προβλήματος φαίνεται να βρίσκεται όχι τόσο στην λύση του, όσο στην εργασία μας επί αυτού". Χαρακτηριστικά, η συνειδητοποίηση της δραματικής δομής είναι φανερή όχι μόνο στις πληροφορίες που μεταφέρονται μέσω της επικοινωνίας με την ασυναίσθητη ψυχή (μύθοι, όνειρα και τρόπος βίωσής μας της διαδικασίας της γέννησης) αλλά και στον εναλλασσόμενο ρυθμό της συνολικής διαδικασίας της ζωής μας. Πηγαίνουμε από την επιτυχία στην δυσκολία, από την αποτυχία στην μάθηση, από την υγεία στην ασθένεια και από την ασθένεια στη θεραπεία ή τον θάνατο. Στη ζωή, τα αδιέξοδα, οι καταστάσεις που μας στριμώχνουν, η διατάραξη της βολής μας καθώς επίσης και οι κρίσιμες "ασθένειες" φαίνεται να είναι απαραίτητα για την δραστηριοποίηση και την αλλαγή μας. Εάν όλα ήταν καλά θα παραμέναμε σε μια μόνιμα ανενόχλητη και εξασθενημένη κατάσταση. Τίποτα ενδιαφέρον δεν θα μπορούσε να συμβεί, καμία ανάπτυξη δεν θα ήταν δυνατή, και το παιχνίδι της ζωής δεν θα υπήρχε. Γενικά κάθε θάνατος είναι μια νέα αρχή, και κάθε γέννηση ο θάνατος ή η καταστροφή κάποιας κατάστασης που προηγήθηκε. Οι δραματικές κρίσεις είναι θεμελιώδεις πτυχές της ζωής. Φαίνονται συχνά, στην πραγματικότητα, να αποτελούν τον ίδιο τον σφυγμό της ζωής. Η δραματική αλληλεπίδραση της πολικότητας και της αντίθεσης είναι επίσης μια λειτουργία που κρύβει την βάση της συνοχής και της ενότητας. Μπορούμε τώρα να καταλάβουμε την αρχετυπική και αντιπροσωπευτική σημασία του πραγματικού θεάτρου, του κινηματογράφου, της τηλεόρασης, της μουσικής, των ιστοριών, των μύθων και των θρύλων, καθώς επίσης και της σημασίας της εμφάνισής τους στα όνειρα. Αυτοί οι αντικατοπτρισμοί μας φέρνουν αντιμέτωπους γενικά, με τα θεμελιώδη ζητήματα του δράματος της ζωής. Είναι σαν ένα παιχνίδι χρώματος, όπου ο ήχος και η μορφή, μας βοηθούν να ψηλαφήσουμε όλα όσα χρειαζόμαστε για να οδηγηθούμε σε μια εξελισσόμενη ανάπτυξη συνειδητότητας και δημιουργικού μετασχηματισμού. "Μέσω της πολύχρωμα απεικονισμένης λάμψης της είναι που αρπάζουμε την ζωή." (Goethe, Faust) Οι δυσκολίες, τα εμπόδια, τα αδιέξοδα και οι τραυματικές εμπειρίες όπως επίσης και η ασθένεια, είναι εκδηλώσεις του δράματος της ζωής, προσπάθειες ενσωμάτωσης μιας εξατομικευμένης προσωπικότητας που προσπαθεί να ολοκληρωθεί. Αντανακλώντας την προβολή στην πρώτη πράξη του έργου, οι δυσκολίες της παιδικής μας ηλικίας, μπορούν να καθορίζουν το πλαίσιο για τις πιό πρόσφατες δραματικές συγκρούσεις μας, τα προβλήματα, τις κρίσεις και τις ασθένειές μας. Μπορούν να είναι αναπόφευκτα στοιχεία, για την τραγωδία ή την κωμωδία στην εξέλιξη της ζωής μας. Στο συνεχιζόμενο παιχνίδι των αλληλεπιδρωσών αλλαγών, οι οργανισμοί και οι προσωπικότητές μας εκτίθενται συνεχώς σε αυτό που στη φυσική καλείται "δύναμη διασκορπισμού". Μια εισροή πληροφοριών απαιτεί και παράγει νέες μορφές που μπορούν να μην ταιριάζουν στην τρέχουσα κατάσταση του οργανισμού. Αυτή η νέα εισροή είναι διαλυτική επειδή τα αποτελέσματά της χωρίζουν ή αποβάλλουν τα υπάρχοντα στοιχεία που δεν συμφωνούν με την αναδόμηση και την εξέλιξη. Η ικανότητά μας να κρατήσουμε μακριά αυτό που φαίνεται να μην μας ανήκει, να επιλέγουμε και να προσλαμβάνουμε αυτό που μπορεί να μας ανανεώνει, και να αρνούμαστε αυτό που είναι δηλητήριο για μας, είναι θεμελιώδης τρόπος λειτουργίας του αμυντικού μας συστήματος και έτσι συνεχίζουμε να μην εμπιστευόμαστε αυτό που μας είναι άγνωστο. Αν όμως θέλουμε να κινηθούμε προς την κατεύθυνση της εξέλιξής μας, τόσο ως άτομα όσο και ως συλλογικότητα, θα πρέπει να μάθουμε να ανοίγουμε τους εαυτούς μας στο νέο χωρίς αυτό να σημαίνει ότι απαρνιόμαστε την ιδιαιτερότητά μας ή την κρίση μας και αυτό σημαίνει επίσης ότι το να «παίξουμε» τους ρόλους μας στο δράμα της ζωής, το να λάβουμε μέρος στην συμφωνία της ζωής μας απαιτεί να χρησιμοποιήσουμε με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο τα εργαλεία ή τους ρόλους που μας αναλογούν και όχι να φανταζόμαστε και να ευχόμαστε να είχαμε άλλους. Η ικανότητά μας για την δημιουργία σχέσεων και το άνοιγμά μας προς τους άλλους διατηρώντας τον πραγματικό εαυτό μας, εξαρτάται από τις ψυχολογικές μας άμυνες. Θα μπορούσαμε να είμαστε ικανοί να λαμβάνουμε, να συντονιζόμαστε και να "μεταβολίζουμε" εισροές από τον έξω κόσμο ή από ένα άλλο άτομο χωρίς να αισθανόμαστε ότι "βάλλεται" η δομική μας ακεραιότητα ή ότι χρειάζεται να υπερασπίζουμε υπερβολικά την "αρετή" των προκαταλήψεων και των εμμονών μας. Ζώντας ενεργά, γνωρίζοντας και αποδεχόμενοι τα γνωρίσματα της δεδομένης προσωπικότητάς μας, έχουμε ανάγκη από μια λεπτή συνειδητοποίηση της πλοκής του ιδιαίτερου δράματος της ζωής μας, τι ακριβώς σημαίνουν όλα αυτά που συμβαίνουν "καλά" ή "κακά" για μας και για τον κόσμο συνολικά και σε οποιαδήποτε δεδομένη απόσταση. Το δράμα ζωής μας απαιτεί να είμαστε και ενεργοί συμμετέχοντες και ενήμεροι θεατές. Ως εκ τούτου η πρόσκληση "γνώρισε τον εαυτό σου" παραμένει μια βασική αναγκαιότητα σε όλο και μεγαλύτερο βάθος. Είναι μια κλήση για συνειδητότητα που μπορεί να εκτιμήσει το δράμα της ζωής, τόσο στην χαρά και την ομορφιά της, όπως επίσης και στον πόνο και την αθλιότητα, τόσο έξω από μας όπως επίσης και μέσα σε μας. Δυστυχώς, πάντα σχεδόν καθυστερούμε σε αυτήν την διαδικασία. Κατά συνέπεια, το μεγαλύτερο μέρος του φορτίου της προσαρμοστικής μας εξερεύνησης αφήνεται στην δραστηριότητα των ονείρων μας και στην γλώσσα της ασθένειας ή της νεύρωσης. Εντούτοις, δεν φορτωνόμαστε ποτέ μόνο με ένα αμετάβλητο πεπρωμένο αλλά, μέσω της μυθοποιητικής δραστηριότητας της ψυχής μας, έχουμε την δυνατότητα να έχουμε πρόσβαση στις πληροφορίες για τη φύση και τις μετασχηματιστικές απαιτήσεις της, υπό τον όρο ότι θα μπορέσουμε με αγάπη να αποκρυπτογραφήσουμε το ιερογλυφικό χειρόγραφό της. Ημερομηνία καταχώρησης: 7.12.2007 |