Το φαινόμενο της πεταλούδας (The butterfly effect) PDF Εκτύπωση E-mail
Πολιτιστικά - Κινηματογράφος
Πέμπτη, 29 Ιούνιος 2006 13:00
ενάριο - σκηνοθεσία: Eric Bress, J. Mackye Gruber
παίζουν: Asthon Kutcher, Melora Walters, Ann Smart, Elden Henson

Το εγχείρημα της αναζήτησης του φυσικού νόμου στις συνθήκες καθημερινότητας της ζωής έχει αποτελέσει ερέθισμα για δημιουργικότητα σε πολλούς τομείς της επιστήμης και της τέχνης. Ο πιο άμεσα γνωστός είναι εκείνος της επιστημονικής φαντασίας όπου μελετάται συνήθως η εφαρμογή στις συνθήκες της ανθρώπινης ζωής των φυσικών νόμων ή των μεγάλων προβλημάτων της φυσικής και της επιστήμης γενικότερα.

Τα πολλαπλά ή παράλληλα σύμπαντα, οι μαύρες ή οι λευκές συμπαντικές τρύπες, η θεωρία του χάους, το ταξίδι στον χρόνο είναι μερικά από τα πιο προσφιλή θέματα της επιστημονικής λογοτεχνίας και φαντασίας καθώς αυτά μεταφέρονται στην λογοτεχνία, την ζωγραφική τον κινηματογράφο κλπ. Αλλά κατά τον έναν ή άλλον τρόπο απηχούν μια πραγματική αναγκαιότητα να κατανοηθούν, δηλαδή με όρους της καθημερινότητας της ζωής. Το τελικό ζητούμενο ή το αρχικό αίτημα σε όλη αυτή την αναζήτηση είναι η κατάκτηση της ευτυχίας από τον άνθρωπο. Αυτό δεν είναι άλλο παρά η επίτευξη της κατάστασης αυτής όπου ο άνθρωπος θα μπορεί να βιώνει τη ζωή του απαλλαγμένος από τα βάσανα, όπως αυτό έχει τεθεί σε πολλές φιλοσοφίες και θρησκείες.

Η εφαρμογή του φυσικού νόμου στις συνθήκες τις ζωής μερικές φορές είναι ένα γεγονός αναντίρρητο όπως στην περίπτωση του νόμου της βαρύτητας, ενώ όσον αφορά άλλες περιπτώσεις τα πράγματα γίνονται πιο πολύπλοκα και σημαντική θέση φαίνεται να κατέχει αυτό το ίδιο το υποκείμενο επί του οποίου γίνεται η εφαρμογή του φυσικού νόμου.

Το θέμα του ταξιδιού στο χρόνο δηλαδή στο παρελθόν και στο μέλλον έχει συζητηθεί κάτω από πολλές φυσικές συνθήκες, αλλά αυτό που πρέπει να λάβουμε κυρίως υπόψη μας είναι η αντοχή του ίδιου του υποκείμενου σε ένα τέτοιο ταξίδι. Το ανθρώπινο παρελθόν αλλά και το μέλλον δεν περιέχουν μόνο ευχάριστες αλλά και δυσάρεστες στιγμές. Για λόγους καθαρά «οικονομίας», η ανθρώπινη ψυχή διαθέτει μηχανισμούς να απομακρύνει, να μεταμφιέζει ή και να καταπιέζει πλήρως τα επώδυνα γεγονότα της ψυχής. Εδώ χρειάζονται οι αντοχές για εκείνον που θα αναλάβει να διαλευκάνει τις χρονικές διαστάσεις μιας ύπαρξης με συνέπεια την ανάκληση ακόμη και των επώδυνων στιγμών. Το επόμενο θέμα που εμφανίζεται σαν συνέπεια του προηγούμενου είναι η ικανότητα τροποποίησης των επώδυνων εμπειριών ώστε να καταστούν πιο ανεκτές στον άνθρωπο. «Η τύψη, η μεταμέλεια, η ελπίδα κα είναι όλες λέξεις που διαφοροποιούν κατά τρόπο τέλειο και ολοφάνερο το παρελθόν από το μέλλον» αναφέρει ο Richard Feynman προκειμένου να τονίσει την υπαρξιακή διάσταση ενός ταξιδιού στο χρόνο και στις ενδεχόμενες επανορθώσεις που μπορούν να γίνουν κατά την διάρκεια του και οι οποίες, βεβαίως, είναι επιθυμητές. Η επανόρθωση ή τροποποίηση των συνθηκών του παρελθόντος μπορεί να φαντάζει ακόμη μακρινό όνειρο αλλά γίνεται μια πολύ κοντινή πραγματικότητα εφόσον αναφερόμαστε στο πεδίο της ανθρώπινης συνειδητότητας. Μπορεί να είναι αδύνατον να διορθώσει κάποιος το γεγονός ενός φόνου, αντίθετα είναι πολύ πραγματικό ο φόνος αυτός να αποτελέσει το ερέθισμα για την αλλαγή της ζωής του σε τέτοιο βαθμό ώστε να δώσει ζωή σε πολλές άλλες περιπτώσεις έναντι της ζωής που αφαίρεσε. Επειδή η ζωή είναι ένα διαρκές σχολείο γεμάτο από προσωπικά, για τον καθένα, μαθήματα, η επιτυχής έκβαση των όποιων περιπτώσεων εξετάσεων φέρνει τον άνθρωπο πιο κοντά στην ευτυχή τελική έκβαση της ζωής. Ένα μάθημα που κατανοήθηκε και κατά συνέπεια δεν θα επαναληφθεί είναι η θύρα για την μετακίνηση μέσα στον χρόνο καθώς θα επιτρέψει την τροποποίηση των συνθηκών μιας ολόκληρης ζωής, αποδεικνύοντας τελικά την ικανότητα για ταξίδι μέσα στον χρόνο, για αλλαγή των συνθηκών, για εφαρμογή της αρχής του χάους στην ανθρώπινη ζωή. Η συνειδητότητα μπορεί να κυριαρχήσει πάνω στην κατανόηση υλικών και φυσικών φαινομένων και να επιτρέψει την υπέρβασή τους που δεν είναι άλλο από την κίνηση από τα φαινόμενα και τις μορφές στις αιτίες τους.

Η πολλαπλότητα των εκδοχών των γεγονότων αλλά και της τελικής έκβασης μιας ολόκληρης σειράς γεγονότων δίνει μια πνοή ελπίδας για την μελλοντική ευτυχία καθώς αυτή επιχειρείται μέσα από την σκληρότητα των συνθηκών μιας ζωής στην ταινία «Το Φαινόμενο της Πεταλούδας» στις διάφορες εκδοχές που μας δίνει ο σκηνοθέτης της.


παρουσίαση: Ιανός Γεωργίου
"Οδοδείκτες" , τεύχος 23