Η αισιοδοξία είναι καθήκον PDF Εκτύπωση E-mail
Προβληματισμοί - Σκέψεις
Πέμπτη, 15 Ιανουάριος 2009 16:29

Η οικονομική κρίση συνεχίζεται φορτωμένη με ένα πόλεμο στη Γάζα και την ενεργειακή κρίση της Ευρώπης, λόγω φυσικού αερίου, τη μεγαλύτερη που έχει γνωρίσει τις τελευταίες δεκαετίες και η οποία μόλις άρχισε. Το ότι θα ακολουθήσουν και άλλα γεγονότα, μέσα σε μια τέτοια κρίση, είναι σχεδόν βέβαιο. Όπως βέβαιο είναι ότι ο άνθρωπος έχει εισέλθει σε μια χωρίς επιστροφή περίοδο, από εκείνες που πολλές φορές έχει γνωρίσει η ανθρωπότητα αλλά λίγες φορές ο άνθρωπος.

Επώδυνο μεν, πραγματικά ενδιαφέρον και συγκλονιστικό δε, να είναι κάποιος μέσα σε μια τέτοια κρίση. Το βίωμα του πόνου που αυτή φέρνει  μαζί της δεν θα πρέπει να σκιάσει την όραση μπροστά στις νέες προοπτικές που αναδύονται για την επιβίωση του ανθρώπου και στις λύσεις που από τον χώρο των ανέκφραστων εκδοχών της ζωής μπορεί να ανακληθούν.

 

 

Αυτό που πρόκειται να κρίνει την έκβαση, να μας κρίνει σαν πολιτισμό και σαν ανθρώπους, σαν άτομα και προσωπικότητες στην εποχή που ήδη έχουμε μπει και προχωράμε,  πάνω από όλα είναι εκείνο που θα αποφασίσουμε και εκείνο που θα πράξουμε. Η δύσκολη εποχή θα περάσει, όπως περνάει κάθε εποχή,  και σίγουρα μια καλύτερη θα την διαδεχτεί. Εμείς θα αφήσουμε την δράση μας να μας χαρακτηρίζει και να μιλάει για μας. Ακόμη και αν δεν νιώθουμε ή δεν είμαστε υπόλογοι απέναντι στο μέλλον, το μέλλον θα στηριχτεί στις πράξεις μας, ατομικά και συλλογικά.

Μια αξιοπρόσεκτη θέση δίνει ο Karl Popper  στην ομιλία του στην αποδοχή του Βραβείου Ειρήνης Otto Hahn, στο Βερολίνο, 17 Δεκεμβρίου 1993. Από το βιβλίο All life is problem solving (Routledge 1999)

 «Η χρήση της γνώσης προς τι; Για μια παλιά ευχή της ανθρωπότητας. Et in terra pax – και επί γης ειρήνη. Αυτό είναι που διαβάζουμε στην Καινή Διαθήκη. Είναι το ίδιο που ακούμε και συγκλονιζόμαστε από μια πλευρά στη Missa Solemnis  του Μπετόβεν. Για τον ίδιο λόγο που ιδρύθηκε η Κοινωνία των Εθνών μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο -  η Κοινωνία των Εθνών αρχικά είχε εμπνευστεί από τον Εμμάνουελ Καντ, τον μεγαλύτερο όλων των σύγχρονων φιλοσόφων στο έργο του Για την Αιώνια Ειρήνη (1795). Για τον λόγο που τα Ηνωμένα Έθνη ιδρύθηκαν μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, με την μεγάλη ελπίδα της εγκατάστασης της παγκόσμιας ειρήνης. Και είναι για τον ίδιο λόγο που ο Όττο Χαν, με τα ατομικά όπλα στο μυαλό του, έγραψε λίγο πριν τον θάνατο του για την «αναγκαιότητα της παγκόσμιας ειρήνης».

 Η ειρήνη είναι αναγκαία. Πιθανόν να χρειάζεται πολεμήσουμε για αυτήν ή να την υπερασπιστούμε για μεγάλο χρονικό διάστημα μέχρι να έλθει. Πρέπει να προετοιμαστούμε γι αυτό. Και επίσης να είμαστε προετοιμασμένοι ότι εμείς και τα Ηνωμένα Έθνη θα κάνουμε λάθη. Αλλά η αισιοδοξία είναι ένα καθήκον.

Πριν τελειώσω θα ήθελα να αποσαφηνίσω ότι η «αισιοδοξία είναι ένα καθήκον».

Το μέλλον είναι ανοικτό. Δεν είναι καθορισμένο εκ των προτέρων. Έτσι κανείς δεν μπορεί να το προβλέψει – εκτός κατά τύχη.  Οι πιθανότητες που βρίσκονται στο μέλλον, καλές και κακές, είναι απεριόριστες. Όταν λέω, «η αισιοδοξία είναι καθήκον», σημαίνει όχι μόνο ότι το μέλλον είναι ανοικτό αλλά και ότι όλοι μαζί συμβάλλουμε στο να το αποφασίσουμε μέσω αυτού που κάνουμε. Είμαστε όλοι από κοινού υπεύθυνοι για το ότι πρόκειται να έλθει.

Έτσι όλοι έχουμε ένα καθήκον, αντί να προβλέψουμε κάτι κακό, να υποστηρίξουμε πράγματα που μπορούν να οδηγήσουν σε ένα καλύτερο μέλλον».

 

  Γιώργος Τσαντάκης